Het aantal dierproeven dat de Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht het afgelopen jaar hebben uitgevoerd, is wederom gedaald ten opzichte van het voorgaande jaar. In vergelijking met 14.192 dierproeven in 2023, zijn er in 2024 1.608 minder proeven uitgevoerd; 12.584 in totaal. De komende jaren moet bovendien het onzichtbare diergebruik, waar ethische en wetenschappelijke bezwaren tegen zijn, teruggedrongen worden.

Het is voor het tweede jaar op rij dat het aantal dierproeven dat wordt uitgevoerd is gedaald ten opzichte van het voorgaande jaar. Het is een goede ontwikkeling in de ogen van Pascalle van Loo. Zij is hoofd van de Instantie voor Dierenwelzijn Utrecht, voert controles uit en adviseert de universiteit en het UMC over het welzijn van de dieren. “Onze inspanningen om dierproeven te vervangen en te verminderen beginnen steeds meer zijn vruchten af te werpen. Net als vorig jaar zien we dat de vermindering van het aantal dierproeven vooral komt door een afname in het gebruik van muizen en ratten”, stelt ze.

‘Daling wordt voortgezet’

Van Loo houdt hierbij nog wel een slag om de arm: “Schommelingen in experimenten waarin grote aantallen dieren worden gebruikt, kunnen nog wel een effect hebben op de totalen.” Het is volgens de proefdierdeskundige dus niet ondenkbaar dat er bij een toekomstig experiment weer een stijging zal zijn van het aantal proeven op een bepaalde diersoort. “Maar, over meerdere jaren gezien is mijn inschatting dat de daling wordt voortgezet”, stelt ze.

In februari liep DUIC een dag mee met Van Loo in het proefdiercentrum van Utrecht. Op de vraag of we ooit helemaal afkomen van dierproeven antwoordde ze: “Ik hoop het wel – ik denk alleen niet dat ik het zelf ga meemaken.”

Ethische en wetenschappelijke bezwaren tegen onzichtbaar diergebruik

Bij de telling van het aantal dierproeven wordt het zogenaamde ‘onzichtbare diergebruik’ niet meegenomen. Dit betreft het afnemen van stoffen zoals foetaal kalfsserum (FCS) en basaalmembraanextract (BME) bij dieren. De dieren die hiervoor worden gebruikt, komen meestal niet voor in de officiële cijfers over dierproeven.

Dit betreft onder meer het afnemen van stoffen zoals foetaal kalfsserum (FCS) en basaalmembraanextract (BME) bij dieren. De dieren die hiervoor worden gebruikt, komen meestal niet voor in de officiële cijfers over dierproeven.

FCS is een serum dat afkomstig is uit het bloed van ongeboren kalfjes en wordt via een injectie uit het hart van de kalfjes gehaald. BME is een extract dat wordt gemaakt van tumoren die in speciaal gefokte muizen worden gecreëerd. Elk jaar worden hiervoor gemiddeld 1.600 kalveren en 2.000 muizen gebruikt door de UU en het UMC. Het gebruik van FCS en BME leidt tot ethische én wetenschappelijke bezwaren.

Het onzichtbare diergebruik is voor het eerst inzichtelijk gemaakt in het jaarverslag. De UU en het UMC willen graag overgaan op diervrije alternatieven om het onzichtbare diergebruik tegen te gaan. Volgens Jeffrey Bajramovic, hoofd van het 3Rs Centre Utrecht dat pleit voor Vervanging, Vermindering en Verfijning in proefdiergebruik, worden hiervoor onder andere meer publieke databases gebruikt. “Ook zullen we de komende jaren de ontwikkelingen in het onzichtbaar diergebruik in beeld blijven brengen”, stelt hij.