Het regent, er staat een harde wind, netten hangen aan de Domtoren om te zorgen dat eventueel afbrokkelende stenen niet naar beneden vallen. Vanaf tientallen meters komt torenwachter Willem via een touw naar beneden. In zijn handen een grote sleutel. De toegang voor de Domtoren. Het is november 2018 als Willem de metalen sleutel overhandigt aan de toenmalige wethouder Victor Everhardt. De toren is klaar voor een jarenlange restauratie. Dit jaar zat het werk erop. De Domtoren heeft zijn metalen jasje uitgedaan. Het zicht op het icoon van de stad is eindelijk weer terug. Dit was het jaar van de Domtoren.

De Domtoren domineert al eeuwenlang het silhouet van Utrecht. Als symbool van de stad en de regio Utrecht vormt de Domtoren een onmiskenbaar middelpunt. Matig, redelijk, het zijn termen die eigenlijk niemand gebruikt om de Domtoren te omschrijven. Het is de trots van Utrecht. Maar in 2015 bleek toch echt dat de staat van het gebouw niet al te best was. Dat jaar vond er een grootschalige inspectie plaats waarna de conclusies getrokken konden worden; er was groot onderhoud nodig. Niet veel later verschenen er netten om stenen op te vangen die naar beneden zouden kunnen vallen. Helemaal verrassend was de onderhoudstoestand van de Domtoren overigens niet. De Domtoren is 703 jaar oud en staat dagelijks bloot aan wind, regen, zon en kou. Groot onderhoud is iedere veertig tot vijftig jaar nodig. De laatste grote restauratie was in 1975. Het was weer zover.

In oktober van dit jaar liepen Sep, Isa en Teun het Domplein op. Toen de toren langzaam verdween achter het metalen steigergeweld waren ze een jaar of 5. De drie leerlingen zaten nu in groep 8, van de naastgelegen basisschool aan het Pieterskerkhof. Weinig mensen hebben de afgelopen jaren zo veel naar de werkzaamheden kunnen kijken als zij. Nu was het tijd om een handje uit de mouwen te steken. Sep, Isa en Teun mochten de allerlaatste steen terugplaatsen aan de voet van de toren. Nog wat smeersel in de voegen en de restauratie was afgerond.

Tekst loopt door onder de foto

Geld over

De afgelopen jaren is er enorm veel werk verricht. In 2018 werd dan wel de sleutel overhandigd, de voorbereidende werkzaamheden begonnen al daarvoor. Al in 2017 stond de lantaarn – het bovenste gedeelte – van de Domtoren in de steigers. Sindsdien is er hard gewerkt: 10.000 stenen zijn stuk voor stuk bekeken en bij iedere steen is beoordeeld of vervanging nodig was. Het beeldhouwwerk is gerepareerd of vernieuwd, net als het voegwerk aan de buitenkant. De windvaan, het carillon en het glas-in-lood zijn gerestaureerd. De vier wijzerplaten zijn voorzien van een nieuwe laag bladgoud, en er is nieuwe, permanente verlichting gekomen. Alles gebeurde ook nog eens binnen budget, er was zelfs een bedrag van 1,5 miljoen euro over, en het werk was eerder klaar dan verwacht.

Tekst loopt door onder de foto

Geen vuiltje aan de lucht bij de restauratie, lijkt het zo. Al het vuil dat wel op de Domtoren zat is er afgepoetst. Een veel gehoorde opmerking was dan ook dat de toren een stuk lichter is dan jaren geleden, toe het gebouw voor het laatste in vol glorie te zien was. Hoewel er bij de restauratie weinig mis lijkt te zijn gegaan, moet er bij een terugblik wel worden stilgestaan bij een grote flater die de gemeente is begaan bij het project. Domtorenbeheerder Jaap van Engelenburg, die bekend stond als iemand die met hart en ziel werkte voor de toren, werd door de gemeente ontslagen. De gemeente had bedacht dat hij zijn werk niet goed deed, ontoelaatbaar gedrag vertoonde en spullen zou hebben gestolen. Hij stapte naar de rechtbank. De rechter was knip en klaar in zijn conclusie: de gemeente had fout gehandeld en de Domtorenbeheerder werd in het gelijk gesteld. Het had hem veel zeer gebracht.

Onthulling

Gelukkig voor de Domtorenbeheerder kon hij de grootse onthulling van de trots van de stad wel meemaken. Op 9 november, tijdens de viering van Sint-Maarten in Utrecht, was het feest op het Domplein. Duizenden mensen waren afgekomen op het heugelijke moment. Er waren optredens en de Sint-Maartenparade eindigde er. Als apotheose drukte Koningin Máxima op de knop waarmee de nieuwe verlichting van de Domtoren aanging. Met deze openingshandeling trad Máxima in de voetsporen van haar voorgangster, Koningin Beatrix. In 2013 onthulde Beatrix het Domtoren lichtkunstwerk ‘In Lumine Tuo’ tijdens de start van de viering van de Vrede van Utrecht.

Een geslaagde restauratie, met weinig politiek gemorrel. Ook op Utrechtse straten was er weinig discussie te horen over de miljoenen euro’s die nodig waren voor de restauratie. Na ruim vijf jaar verscholen te zijn achter kilometers aan stijgerbuizen straalt de Domtoren weer. Wie nog lang genoeg leeft kan wellicht de volgende restauratie ook nog meemaken, want over veertig tot vijftig jaar is de Domtoren weer aan de beurt.