Het oudste zichtbare stukje gebouw van Utrecht is teruggeplaatst op de plek waar het ooit stond. Na een zwerftocht, restauratie, de nodige logistieke voorbereiding en een precieze hijsoperatie ligt 30.000 kilo aan twaalfde-eeuws kloostermuur weer op zijn plek in de Hollandse Toren, de straat tussen Hoog Catharijne en Tivolivredenburg.

Het stuk muur begon als onderdeel van het Johannieterklooster, dat in de 12e eeuw werd gesticht op de plek van het huidige Vredenburgplein. “De precieze datum is niet bekend, maar het is waarschijnlijk dat het klooster er stond voordat Utrecht 1122 stadsrechten kreeg”, vertelt projectleider Lione du Pied. “Daarmee is dit het oudste stuk gebouw van Utrecht dat boven de grond te zien is.”

Precisie

Het is net begonnen met sneeuwen wanneer de 30.000 kilo los komt van de aanhanger. Het wordt getild met een stellage van vier hydraulische cilinders die leunt op rails. Met een snelheid van enkele meters per uur, begeleid door een sirene, kruipt het geheel vervolgens richting de aangewezen plek. Iedere paar centimeter komt het tot stilstand voor een korte inspectie.

De operatie kijkt zeer nauw, want er zit een addertje onder het wegdek: parkeerplaats P5 van Hoog Catharijne. “Die beperkt het gewicht dat op de straat mag staan”, vertelt Du Pied. “Daarom kan er geen normale hijskraan gebruikt worden. De rails waar de stellage op leunt liggen recht boven de betonconstructie van de garage. Ook de plek waar de muur staat is bepaald aan de hand van de constructie van de garage.”

Tekst gaat verder onder de afbeelding.

Zwerftocht

Aan het begin van de 16e eeuw werd het klooster grotendeels gesloopt voor de bouw van Kasteel Vredenburg. Daarin werd een stuk van het hoofdgebouw van het klooster verwerkt, dat zo dus bewaard bleef. Het Kasteel werd nog geen vijftig jaar later gesloopt. Volgens verhalen door een groep vrouwen, onder aanvoering van Trijn van Leemput.

De klomp stenen werd eind jaren 70 ontdekt bij de bouw van muziekcentrum Vredenburg, de voorloper van TivoliVredenburg. Toen dat af was, kreeg het een plaatsje in de fontein naast het gebouw. In 2007 begon de bouw van TivoliVredenburg, en verplaatste de steen naar een rotonde aan de Burgemeester Middelweerdbaan. Daar lag het tot het vorig jaar verplaatst werd naar P3 van de Jaarbeurs om gerestaureerd te worden.

Hufterproof

Toen restaurateur Hugo van Milt met het project begon, was het meer een hoop stenen dan een muur. “De buitenschil zat los, je kon de stenen er zo af trekken. Dat kan natuurlijk niet als je het in de binnenstad neer wil zetten”, aldus van Milt. Met nieuw mortel ertussen zijn de stenen weer op elkaar gezet. “Daar hebben we schelpjes in verwerkt, om het oude karakter terug te laten komen.”

Alle stenen die je aan de buitenkant van de muur ziet zijn origineel. Ook de oorspronkelijke vorm is zo goed als behouden gebleven. “We hebben alleen de buitenkant iets egaler opgebouwd”, geeft Van Milt toe. “Het is niet de bedoeling dat kinderen er op gaan klimmen. Het moet natuurlijk hufterproof zijn.”