Om te voorkomen dat schimmels, houtwormen en insecten straks bij de kunst in het nieuwe depot van Utrecht kunnen komen, krijgt het pand geen groene gevel. Rondom het gebouw worden daarentegen wel bramenstruiken geplant als natuurlijke barrière. De natuur speelt een belangrijke rol in het ontwerp van het depot waar straks het eeuwenoude erfgoed van de stad wordt opgeslagen.

Het was al even bekend dat aan de Isotopenweg op bedrijventerrein Lage Weide een nieuwe depot komt voor onder andere kunst van het Centraal Museum en het Universiteitsmuseum Utrecht en voor archeologische vondsten. De gemeente is voor een groot deel eigenaar van de collectie van het Centraal Museum en daarnaast wettelijk verplicht om het erfgoed dat in de bodem wordt gevonden te bewaren. Momenteel wordt dit opgeslagen in een depot op het Werkspoorkwartier, maar deze plek voldoet niet meer aan de eisen.

Kolleksjesintrum Fryslân

Utrecht krijgt daarom een nieuw depot op Lage Weide. Tijdens een vergadering eerder deze maand is in de gemeenteraad gevraagd of dit gebouw – net zoals het Kolleksjesintrum Fryslân in Leeuwarden – een groene gevel krijgt. “Het depot uit Friesland was bij aanvang van het project het grote voorbeeld voor de inbedding van het gebouw in het landschap”, schrijft het college. Het plan pakte in de praktijk echter anders uit. Vanwege de architectuur van het depot in Friesland werd de groei van het groen belemmerd. “Nu het gebouw is gerealiseerd, is goed zichtbaar dat het effect daarvan niet optimaal is.” Groen groeit volgens de gemeente nou eenmaal beter op een natuurlijke bodem dan tegen een gevel.

Het depot in Utrecht krijgt ook geen groene gevel, maar niet omdat de gemeente bang is dat het groen niet goed groeit. De belangrijkste reden is namelijk dat men wil voorkomen dat er ongewenste indringers komen, zoals onder meer insecten, zilvervisjes, houtworm en schimmels. “Hoewel levende organismen essentieel zijn voor biologische afbraak, beschouwen we deze in musea en depots als ongewenst en schadelijk.”

Bramenstruiken

Op onderstaande afbeelding is een doorsnede te zien van het nieuwe depot. Tegen de begane grond komt een aarden wal van vier meter hoog en ongeveer 200 meter lang. Dit gedeelte wordt beplant met bramenstruiken, waardoor extra beveiligingsmaatregelen zoals een hek niet nodig zijn. Tussen deze aarden wal en de plekken waar het erfgoed wordt opgeslagen, zit een quarantaineruimte. De depotruimten worden volledig kierdicht gemaakt.

Tekst loopt door onder afbeelding

Bij het ontwerp van de gevel wordt er verder rekening mee gehouden dat er geen plekken zijn waar vogels kunnen nestelen. “Vogelnesten zijn broedplaatsen voor levende organismen als tapijtkevers, luizen, vlooien en mijten, die een waardevolle bijdrage leveren aan ons ecosysteem, maar ook een bedreiging vormen voor de veiligheid en hygiëne van de museale collecties.”

Compensatie

Omdat Lage Weide een van de meest versteende gebieden van Utrecht is en er een vrachtwagenparkeerplaats bij het depot komt, is er ter compensatie voor gekozen het dak van het depot wel groen te maken. Dit zou namelijk geen problemen opleveren met ongedierte.

De omgeving moet ten slotte ook groener worden. Eerst worden er weliswaar zo’n 300 bomen gekapt, maar daar komen 400 exemplaren voor terug. “Een deel van het groen maken we openbaar toegankelijk. Dat betekent dat mensen er een rondje kunnen wandelen of kunnen zitten”, aldus de gemeente Utrecht. Als alles volgens planning verloopt start de bouw in 2025 en wordt het depot en de ruimte daaromheen begin 2027 opgeleverd.