Het klooster aan de Deken Roesstraat is verkocht. De laatste twee broeders van de orde van de franciscanen zullen in september vertrekken uit Utrecht. Het historische gebouw was vanaf 1901 in gebruik als klooster, daar komt nu verandering in. Een investeringsmaatschappij heeft het pand gekocht. Nog een paar maanden en dan trekt broeder Ton Peters als laatste de deur dicht.
Het is een serene rust als je door de deuren het klooster in Buiten Wittenvrouwen stapt. Het grote pand werd in 1901 gebouwd en bewoond door de Zusters van Onze Lieve Vrouw van Amersfoort. De zusters waren verantwoordelijk voor diverse scholen in de omgeving. Veel van deze schoolgebouwen staan er nu nog, maar hebben tegenwoordig een andere functie. In 1973 is het klooster overgegaan in de handen van de franciscanen, die er tot op de dag van vandaag wonen.
Broeder Ton Peters is zelf in 1961 franciscaan geworden en woonde voor het eerst in het Utrechtse klooster in 1984. Hij is één van de laatste twee broeders die nog in het klooster wonen. Toen hij zijn intrek nam in het klooster waren ze met elf broeders. De broeders willen in de voetsporen treden van de heilige Franciscus van Assisi. Ze wonen samen in kleine groepjes, zogeheten communiteiten. “Franciscus trok zich het lot van de armen en de melaatsen aan, en trok rond om het evangelie vorm te geven. Dus niet alleen in preken, maar ook in daden. Wij als orde hebben nog steeds deze idealen.”
Dit was ook een van de dingen die Peters aantrok tot de franciscanen. “Wij kennen drie geloften: gehoorzaamheid, ongehuwd en armoede. En dat laatste is een belangrijk punt. Je kan het ook goed omschrijven als bezitloosheid. Alles wat je hebt, is je gegeven, en dat kun je dus delen met elkaar. Ook bij ons in de woongroep gaan alle inkomsten in de grote pot. En inkomsten die we over hebben geven we door aan goede doelen .”
Zo heeft het klooster jarenlang betaald voor overnachtingen van dak- en thuislozen in Utrecht bij stichting de Tussenvoorziening. “De mensen konden bij ons aan de deur een bonnetje ophalen waarmee ze terecht konden bij de opvang. Wij kregen dan elke maand de rekening opgestuurd.” Voor Peters staat het delen hoog in het vaandel: “Ik heb dan wel een smartphone, maar als iemand die nodig heeft deel ik deze graag met hem.”
Steeds minder
Het klooster aan de Deken Roestraat is een groot pand, waar plek is voor veel broeders. Er zijn echter steeds minder mensen betrokken bij de franciscanen. Toen Peters in 1961 franciscaan werd was hij een van de 1200 broeders. Anno 2018 zijn er nog 88 over. Hij vindt het jammer dat het er steeds minder worden. Peters woonde van 1984 tot 2002 in het klooster. Daarna vertrok hij naar Leiden waar hij pastoor werd, toen hij daar in 2010 wegging werd de communiteit aldaar ook opgeheven.
Nu ze uit Utrecht weggaan, zijn er hier ook geen broeders meer. “Persoonlijk vind ik het geen probleem om te verhuizen. Maar het feit dat er geen nieuwe broeders zijn om dit aan te vullen, en het teruglopende aantal franciscanen in totaal, doet zeer. Ik sta nog steeds achter mijn levenskeuze, maar blijkbaar leeft dat nu niet meer zo. Nu weet ik ook wel dat de manier hoe wij geleefd hebben, en ingetreden zijn, niet meer van deze tijd is. De hele samenleving is ook meer gericht op het gegeven dat het allemaal prettig moet zijn. In de hele maatschappij zie je dat, en dus ook bij de teruggang van de kerk. ”
Lopend door het klooster kan Peters van alles over het gebouw vertellen. Hij beheert zelf het archief van de orde in Nederland. Mappen vol informatie over levende en overleden broeders heeft hij op de planken staan. Ook foto’s van belangrijke momenten voor de franciscanen en alle nummers van het interne en externe tijdschrift dat wordt uitgegeven liggen in het archief. Ondertussen is de aankomende verhuizing al goed te zien. De meeste ruimtes zijn leeg, of er staan spullen klaar die naar elders gebracht gaan worden.
Het klooster is nu veel te groot voor de twee broeders. Toch doen de twee wel nog steeds hetzelfde op een dag als toen ze met elf man waren. “Om 8.00 uur beginnen we met het ochtendgebed. Daarna gaan we ontbijten. Om 10.30 uur komen we even samen om koffie te drinken en om 12.30 uur schuiven we aan voor de warme maaltijd. Om 15.30 uur drinken we gezamenlijk thee en om 18.00 uur is het tijd voor het avondgebed en aansluitend de avondmaaltijd. Om 22.00 uur komen we samen om de dag door te nemen.” Peters vertelt dat het wel iets gezelliger was toen ze nog met meer broeders waren: “De afgelopen jaren zijn er meerdere overleden, ja dat hakt er wel in.”
Het klooster huisvest ook nog het Provincialaat Franciscanen, het zogenoemde bestuursorgaan van de orde in Nederland. Overdag zijn er dus ook nog enkele medewerkers in het pand. In 2009 zijn er nog flinke verbouwingen gedaan aan het klooster. Toen was er nog geen sprake van een verhuizing. In 2015 gaf een groepje jonge franciscanen, verspreid over Nederland, echter te kennen dat ze een nieuwe communiteit wilden beginnen. Na een zoektocht kwamen ze uit bij een klooster in Den Bosch, de kapucijnen – een tak van de orde van de minderbroeders – wilde het verkopen.
Het klooster in Den Bosch was net te groot voor alleen de jonge broeders. Daarop werd besloten om ook de kantoren van Provincialaat er te huisvesten. “En aangezien we dan nog maar met twee broeders hier zijn, komt daarmee dan ook een einde aan dit klooster.” Toch is Peters ook optimistisch: “We weten dat we uitdunnen, het wordt steeds minder, maar we zijn toekomstgericht. In Den Bosch gaan we weer iets moois neerzetten.”
Het klooster is verkocht aan investeringsmaatschappij Innova. Het bedrijf wilde nog geen toelichting geven op wat ze van plan zijn met het gebouw.
6 Reacties
ReagerenDe tijdgeest in een notendop . Van de idealistische minderbroeders naar greedy meerbroeders van Innova Investments. Gevestigd in Amsterdam Oud Zuid , losjes geen stropdas en de Vrimobo (vrijdagmiddagborrel) in Waldeck.
Pater Guus Snijders, wat een goede en vrolijke herinneringen heb ik aan hem .Het klooster heb ik wel eens bezocht; naast mooie gedeelten is toch vooral de donkerte van ‘t geheel me bijgebleven.
De Franciscanen kwamen al vóór 1242 naar Utrecht. In 2018 verdwijnen ze daaruit.
Tsja…
Ik kan wel raden wat die investeringsmaatschappij gaat doen: de boel opsplitsen in zoveel mogelijk verhuurbare units. Monumentaal pand, midden in de stad in een betrekkelijk rustig gebied, cashen maar!
Het is inderdaad tekenend voor deze tijd. De stad is van het grote geld.
Wat geweldig, dit artikel te lezen. Maar ook heel triest dat het klooster ons gaat verlaten. Als oud buurmeisje gaat het mij erg aan het hart. In deze tijd denkt men deze plaatsen niet meer nodig te hebben. Helaas zijn de hoge heren (zo men zich noemt) hier schuldig aan.
De modernisering van ons geloof. Doe er iets mee Rome!!!!!
Een klooster is een plek voor iedereen, een plek waar je altijd terecht kan en dat is zeker in deze extreme tijd hard nodig.
We kunnen alleen maar praten over negatieve dingen binnen de kerk maar vergeten de vele positieve dingen die de paters en zusters gedaan hebben. Laten we eerst eens naar onszelf kijken.
Ik wens de communiteit heel veel geluk toe en hoop dat de groei van nieuwe mensen toch door mag zetten. Bedankt voor dit artikel.
Loes Jansen
In mijn kleutertijd zat ik op de kleuterschool van de zusters van Amersfoort. Het klooster zag ik onlangs bij een rondvaart in Amersfoort. Toen naar de lagere school in de Deken Roeststraat met als hoofdonderwijzer de heer Jansen. Wij woonden toen in de Poortstraat 31 bis. Pater Ton Peters leren kennen in de Hartebrugkerk in Leiden, waar o.l.v dirigent Rene Verhoeff de zondagmis werd opgeluisterd door latijns gregoriaans. Ik blijf het triest vinden dat het klooster wordt opgeheven door gebrek aan nieuwe leden. Ik wens pater Peters het allerbeste toe in zijn nieuwe omgeving en hopelijk komt een nieuwe opleving zich aanmelden.