De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed benadrukt dat het orgel, dat zonder vergunning verwijderd is uit het Leeuwenbergh Gasthuis, tot het beschermde Rijksmonument behoorde. De gemeente Utrecht gaf eerder al aan ontstemd te zijn over de verwijderering van het orgel.

Het bijzondere orgel dat tot voor kort in het Rijksmonument Leeuwenbergh Gasthuis stond, is het middelpunt van een geschil geworden. De voormalige eigenaar, Stichting Vrienden van Leeuwenbergh, liet het orgel verwijderen en verkocht kort daarna het pand voor €949.000. Sinds begin 2019 is Stadsherstel Utrecht de nieuwe eigenaar. Zij hebben een huurder die het gebouw zonder orgel wil gebruiken.

Het orgel had echter volgens de gemeente Utrecht niet verwijderd mogen worden. Het bijzondere muziekinstrument zou namelijk onderdeel uitmaken van het Rijksmonument en zodoende beschermd zijn. Er zou een vergunning nodig zijn om aanpassingen te doen aan het monument. De voormalige eigenaar, die het orgel liet verwijderen, is het daar niet mee eens. Het orgel zou wel genoemd worden in het register van Rijksmonumenten, maar dat zou volgens de voorzitter niet betekenen dat het ook daadwerkelijk tot het monument behoord.

Maar nu laat ook de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed weten dat het orgel beschermd is en tot het Rijksmonument behoort. Die status van Rijksmonument zit er niet zomaar op. Volgens de organisatie: “Cultureel erfgoed is de nalatenschap van onze voorouders en het is van ons allemaal. In onze visie geven wij die culturele erfenis weer door aan onze kinderen en kleinkinderen. Wij vinden dat daar zorgvuldig mee omgegaan moet worden.” De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed voert het beleid uit van de Rijksoverheid voor beschermde monumenten en historisch erfgoed. De gemeente Utrecht is bezig om te kijken welke stappen ze nog kunnen nemen in deze zaak.

(Artikel gaat verder onder afbeelding)

Hoe zat het?

Het bijzondere orgel is in 1954 gebouwd voor Leeuwenbergh, Nobelprijswinnaar Albert Schweitzer heeft daar toentertijd nog een rol bij gespeeld. Het gebouw zelf is veel ouder. Het pand is in 1567 gebouwd als pesthuis, een plek waar mensen die de pest hadden werden opgevangen, maar werd gebruikt als een regulier gasthuis. Het gebouw heeft de afgelopen eeuwen verschillende functies gehad, waaronder een militaire kazerne, laboratorium, tentoonstellingsruimte, een kerkgebouw en tot 15 jaar geleden een kerkgebouw.

In 2004 bleek dat de kerkgemeente het gebouw niet meer kon behouden. Het gebouw werd toen eigendom van Stichting Vrienden van Leeuwenbergh, die het liet restaureren waarna het een locatie werd voor concerten en lezingen. Het heeft ook dienst gedaan als vervangende zaal tijdens de verbouwing van Muziekcentrum Vredenburg.

Het gebouw is begin dit jaar dus weer van eigenaar gewisseld. Stadsherstel Utrecht gaat het pand verhuren aan de Israëlische muzikant Gavriel Lipkind. Hij gaat het gebouw inrichten als centrum voor kamermuziek. De precieze invulling moet nog bekend worden, maar wat wel duidelijk was is dat het bijzondere orgel weg kon. Daarom is het orgel voordat het van eigenaar wisselde eruit gehaald.