Hoewel politierechterzaken bedoeld zijn voor snelle afhandeling van lichtere strafzaken, blijkt dit in de praktijk niet altijd zo te gaan. In Utrecht werden de afgelopen weken zes geplande strafzittingen bijgewoond door DUIC, maar bij de helft kwam het tot een inhoudelijke behandeling. Ontbrekende getuigen, afwezige slachtoffers of verkeershinder blijken redenen tot uitstel.

De politierechter behandelt lichtere strafzaken waarvoor maximaal één jaar gevangenisstraf kan worden geëist. In de meeste gevallen volgt direct na de behandeling een mondelinge uitspraak. Toch blijkt dat geplande strafzittingen om uiteenlopende redenen worden uitgesteld, vaak pas op het moment dat de behandeling van de zaak zou moeten beginnen.

Getuigen nog niet gehoord

Een strafzitting op donderdag 25 september, waarin een verdachte terechtstond voor mishandeling in Utrecht, werd verplaatst omdat nog niet alle getuigen waren gehoord. De officier van justitie en de rechter stemden in met het verzoek om uitstel. De nieuwe zittingsdatum is vastgesteld op donderdag 8 januari 2026.

Vertraging door OV

Ook op maandag 29 september liep een zaak anders dan gepland. Een volle zaal met vwo-leerlingen keek toe hoe een zaak over bedreiging, winkeldiefstal en verzet tegen agenten werd uitgesteld. De verdachte kwam door vertraging van het openbaar vervoer een half uur te laat, waardoor de beschikbare tijd met de tolk te kort bleek. Daarnaast vroeg de advocaat om een nieuw reclasseringsrapport, wat de rechter toestond. De zaak is verplaatst naar donderdag 18 december. De leerlingen kregen nog wel de kans om vragen te stellen aan de politierechter.

Slachtoffer op vakantie

De derde uitgestelde zitting vond plaats op maandag 13 oktober en betrof een verdenking van zware mishandeling. De zaal zat vol met een schoolklas, de ouders van de verdachte en een medewerker van Slachtofferhulp. Hoewel de verdachte aanwezig was, ontbrak het slachtoffer. De oproep had hem door vakantie niet bereikt. Omdat hij wel een verklaring wilde afleggen en schadevergoeding wilde eisen, besloot de rechter de zaak te verplaatsen naar dinsdag 6 januari 2026. De behandeling zal dan door een andere politierechter worden overgenomen.

Twee soorten politierechterzaken

Bij de politierechter zijn er twee soorten zittingen: zaken die door het arrondissementsparket worden aangebracht (PR OM-zittingen) en zaken van het Centraal Verwerking Openbaar Ministerie (PR CVOM-zittingen).

Het arrondissementsparket is een regiokantoor van het Openbaar Ministerie, waarbij officieren en ondersteunend personeel onder leiding van een hoofdofficier van justitie werken. PR OM-zittingen gaan vaak over algemene strafzaken zoals diefstal, mishandeling, vernieling, bedreiging en eenvoudige Opiumwet-zaken.

PR CVOM-zittingen hebben vooral betrekking op verkeersmisdrijven, zoals rijden onder invloed, gevaarlijk rijgedrag, rijden zonder rijbewijs of snelheidsovertredingen. Deze zaken zijn meestal eenvoudiger en kunnen sneller worden afgedaan.

Oorzaken van uitstel

Volgens de rechtbank kan het uitstellen van een strafzaak verschillende oorzaken hebben, zoals ziekte van een verdachte of advocaat, een rapport dat niet op tijd klaar is, verkeershinder of aanvullende onderzoekswensen. “Uiteraard wordt door betrokkenen geprobeerd het aantal aangehouden zaken tot een minimum te beperken. Zo zijn er op dit gebied onder andere overleggen tussen de zogenoemde ketenpartners, bijvoorbeeld het OM en de reclassering”, aldus de rechtbank. Er wordt dus gekeken naar manieren om de uitstel van zaken te verminderen.

Er zijn geen exacte cijfers bekend over hoe lang een zaak gemiddeld wordt uitgesteld, omdat dit afhankelijk is van de agenda’s van onder meer het OM, de rechtbank en de advocaten.

Langere onzekerheid

In de praktijk blijkt de werkelijkheid dus wel eens af te wijken van de verwachting dat politierechterzaken snel en efficiënt verlopen. Getuigen, vertragingen of afwezige slachtoffers kunnen al snel leiden tot weken of zelfs maanden uitstel. Rechters, advocaten en officieren besteden tijd aan de voorbereiding, terwijl zaken soms alsnog worden doorgeschoven en bij een andere rechter terechtkomen. Voor verdachten en slachtoffers betekent dit een langere periode van onzekerheid.

Ken jij de verhalen achter Catharijne? Gerard Aaftink brengt een boek uit over het onderbelichte stadsdeel en is – in samenwerking met DUIC – een crowdfunding gestart om de productie van het boek te realiseren. Ben je nieuwsgierig naar de rijke geschiedenis van Catharijne en wil je een nieuw beeld van Utrecht? Steun dan de crowdfunding en reserveer ‘Catharijne op een kantelpunt’.