Op initiatief van de Russische celliste Maya Fridman hebben verschillende Russische en Oekraïense musici de handen ineengeslagen voor benefietconcerten in verschillende steden, waaronder in Utrecht. Op woensdag 16 maart organiseerde TivoliVredenburg samen met Gaudeamus een benefietavond voor slachtoffers van de oorlog in Oekraïne. Het publiek kon zelf een ticketprijs kiezen en alle opbrengsten gingen naar Giro555. Inmiddels woont Maya zo’n elf jaar in Nederland, bracht ze meerdere albums uit, won ze onder meer de Dutch Classical Talent Award en was ze Artist in Residence bij TivoliVredenburg. Door met de Oekraïense pianiste Anna Fedorova op te treden wil ze onder andere oproepen tot vrede. We vroegen Maya hoe zij de afgelopen weken beleefde en wat het beste optreden was dat ze ooit in Utrecht zag.

Hoe ben je op het idee gekomen om de benefietconcerten te organiseren? 

“In de week van de invasie, was ik mijn nieuwe album aan het opnemen. De opnames waren heel lastig, omdat ik alleen maar aan de oorlog kon denken. Terwijl ik aan het spelen was, dacht ik er de hele tijd aan en zag ik allerlei beelden voorbijkomen. ’s Avonds sprak ik met de componist van wie ik het stuk aan het opnemen was. Ik voelde me ontzettend machteloos, maar tijdens dat gesprek realiseerde ik me dat ik wel iets kan doen. De volgende ochtend begon ik met mensen bellen. Anna was een van de eersten die ik sprak. Zij had hetzelfde idee als ik. We verzamelden allerlei fantastische mensen die ook graag wat wilden doen.”

Het is een reeks concerten: in het Concertgebouw, Amare in Den Haag, De Doelen in Rotterdam, TivoliVredenburg en binnenkort De Oosterpoort in Groningen. Waarom niet één groot concert?

“Ik vond dat het een actie moest zijn die langer duurde dan slechts één concert. Dat lost namelijk niet zoveel op. De aandacht van mensen moet op het probleem gericht blijven worden. Mensen zijn geneigd om te snel gewend te raken aan slechte dingen die gebeuren in de wereld. Het is belangrijk om te blijven benadrukken.”

Hoe waren de eerste concerten?

“Het enige positieve van deze situatie is dat je voelt hoe betrokken mensen zijn. Het is mooi om te zien dat mensen bereid zijn om te helpen zonder er iets voor terug te krijgen, zoals de musici en de artistieke programmeurs. Daar ben ik heel dankbaar voor: iedereen neemt verantwoordelijkheid en zet zich in. Dat geeft ook wat troost, ook al breekt alles wat er gebeurt alsnog je hart. Als we samen op het podium staan, met musici uit Oekraïne en Rusland, vechten we voor hetzelfde doel.”

Hoe heb jij de afgelopen weken beleefd?

“Aan het begin voelde ik me enorm machteloos. Ik voel me verantwoordelijk om te helpen. Hiervoor voelde ik me nooit echt een Russin hier, ik dacht er in ieder geval nooit bewust over na. Ik probeer te begrijpen wat er allemaal gebeurt en waarom. En om zoveel mogelijk Russische mensen te motiveren om te protesteren en ze aan te moedigen om in actie te komen. Hopelijk ook in Rusland zelf. Ze lopen dan het risico om gearresteerd te worden, maar dat risico weegt niet op tegen wat de mensen in Oekraïne nu meemaken. De Russen die ik in Nederland ken zijn aan het protesteren en doen alles wat ze kunnen om te helpen.”

Wat vind je zo mooi aan muziek maken?

“Het contact maken met mensen. Muziek betekent veel voor mij, maar ik wil ook zorgen dat het voor anderen betekenisvol is. Muziek zorgt voor een intense aanwezigheid; je bent echt in het moment. Bij veel muziek gaat het om het vinden van de stilte achter de noten. Dat maakt muziek heel speciaal. Dat geldt zowel voor luisteren naar muziek als het maken ervan. Het is ook een manier om mooie, maar ook verschrikkelijke dingen te uiten. Het creëert ruimte voor troost en voor rouw. Beter dan woorden dat kunnen.”

Tekst loopt door onder afbeelding

Wat is je lievelingsplek in Utrecht?

“Ik vind MØS Coffee Bar op de Kievitstraat een leuke plek. Ik kom er regelmatig met mijn partner. Ook Coffeemania in Overvecht vind ik een fijne, rustige plek. Het is een soort kantoor voor mij: ik kan me er goed focussen.”

Waar kom je tot rust in Utrecht?

“Als ik tijd, heb maak ik na een lange dag repeteren graag wandelingen met mijn partner vanaf ons huis in Overvecht naar de stad. Dan lopen we langs de grachten en drinken we ergens koffie. Bijvoorbeeld bij Rocking Chair of The Village.”

Wat was het beste optreden dat je ooit in Utrecht gezien hebt?

“In september bezocht ik de première van het stuk van Jan-Peter de Graaff in TivoliVredenburg met het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor. Het stuk is geschreven ter ere van het 75-jarig bestaan van het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor. Dat vond ik erg speciaal. Het stuk was zo mooi en er stonden ongeveer 180 mensen op het podium. Iedereen was heel enthousiast, het was prachtig. Jan-Peter is een vriend van mij. Dus het was fijn om daarbij te zijn.”

Wat is je droomhuis in Utrecht?

“Misschien ergens dichter in de buurt van een park of bij de singel. Vlak bij Tivoli Oudegracht of de synagoge MerkAz in de Magdalenastraat, het centrum voor joodse cultuur in Utrecht. Ik hou van die synagoge: het was een van de eerste plekken waar ik heb opgetreden in Utrecht. Ze zijn erg open-minded. Ik heb er zelfs een album opgenomen.”

Utrecht is…

“…waar ik me het meest thuis voel.”

Wil jij DUIC steunen en een prachtig boek met de beste fotografie en verhalen van Utrecht in 2021 ontvangen? Voor 24,95 euro is DUIC in 2021 te bestellen en daarmee steun je direct onze journalistieke werkzaamheden.