In aanloop naar de viering van Sint Maarten op 11 november publiceert DUIC een serie van drie artikelen over de Utrechtse kunstenaar Iris Frederix, bekend van tv-programma Project Rembrandt. Ze vertelt openhartig over haar leven, kunst, dromen én haar speciale band met Utrecht. De reeks eindigt met een verrassende onthulling in het teken van Sint Maarten.

Ze werd bekend als coach in Project Rembrandt, maar in haar atelierwoning in Leidsche Rijn schildert Iris Frederix vooral in haar eigen, kleurrijke universum en stijl. De Utrechtse is klassiek in techniek, eigenzinnig en altijd op zoek naar nieuwe verhalen voor op het doek.

Wanneer je haar atelierwoning in Leidsche Rijn binnenstapt, zie je het meteen: hier woont en werkt iemand die ademt in kleur, penseelstreken en verhalen. Iris Frederix is een kunstschilder, die klassieke schildertechnieken met hedendaagse thema’s combineert, en altijd met een persoonlijke twist. “De onderwerpen komen recht uit mijn eigen wereld”, vertelt ze.

Het grote publiek kent haar van Project Rembrandt, een tv-programma waarin wordt gezocht naar de beste amateurschilder van Nederland en waar ze vier seizoenen lang als coach te zien was. Daarnaast geeft ze masterclasses in haar atelier, waarin ze studenten niet alleen leert schilderen, maar ook meegeeft wat zij zelf belangrijk vindt: vakmanschap, je eigen hart te volgen en discipline.

De jonge start 

Iris’ artistieke pad begon al in haar jeugd. Vakanties naar Zwitserland en de bewegende Limburgse heuvels waarin ze is opgegroeid, gaven haar liefde voor natuur en schoonheid. Als kind twijfelde ze even tussen acteren en kunst, maar op haar twaalfde was de keuze gemaakt: het werd schilderen. “Ik kan in mijn atelier mijn eigen sfeer creëren, terwijl je bij toneel veel afhankelijker bent van anderen.” 

Tijdens haar kunstacademietijd liep ze vooral tegen het conceptueel werken op, een stroming waarbij het idee of de boodschap belangrijker is dan de uiterlijke vorm van het schilderij. Haar passie voor klassiek schilderen was juist uit de mode. “Maar ik wist in mijn hart welke kant ik op wilde. Tegen mijn jongere zelf zou ik willen zeggen: volg je eigen pad. De tijd verandert, en jouw stijl wordt uiteindelijk gewaardeerd.”

Klassiek, fris en eigenzinnig

Vandaag de dag omschrijft Iris haar stijl als klassiek, fris en eigenzinnig. Ze werkt in thema fases; momenteel is ze bezig met haar serie Cosmic Travelers, fantasierijk en kleurrijk, geïnspireerd door haar eigen gedachten en plaatsjes in haar hoofd. “Het is geen rationeel proces, het overlapt zich, en dan op een gegeven moment denk je van oh, ik zit nu eigenlijk in een nieuwe periode en dan kan je daarop verder bouwen.” Die processen omschrijft ze als thema fases, waarin ze verschillende schildertechnieken en stijlen toepast.

Naast de grote lijnen, zoals een carrière, prestaties en successen zijn het juist de kleine dingen die voor haar belangrijk zijn. “Ik kan enorm genieten van de rust in mijn atelier, en dan vooral van het maken van een schets die uitgroeit tot een schilderij. Het is de routine van werken en de stilte en de muziek om me heen, die me gelukkig maakt.”

De kunstwereld vandaag

Over de huidige kunstwereld is ze hoopvol. “Vroeger bepaalde een kleine groep wat er in musea hing, vaak conceptuele kunst. Dat is nog steeds zo, maar door sociale media is er veel veranderd. Kunstenaars kunnen nu hun eigen podium creëren. Er is een groter publiek voor realisme en voor kunstenaars die hun proces willen delen. Dat vind ik een positieve ontwikkeling.”

Toch ziet ze ook een keerzijde: “Als kunstenaar word je soms bijna gedwongen om ook een influencer te zijn, om meer bekijk te krijgen of om een bepaalde doelgroep aan te spreken. Dat kan leuk zijn, maar vaak zijn kunstenaars in de kern mensen die helemaal niet zo gezien willen worden, ze zijn liever teruggetrokken en doen gewoon hun ding in hun atelier.”

Wanneer is kunst geslaagd?

Voor Iris is een kunstwerk geslaagd wanneer ze het idee en gevoel waarmee ze begonnen was, volledig tot uitdrukking is gekomen op het doek. “Zonder te denken: kan dit wel? Is dit te verkopen? Als het technisch en emotioneel klopt, dan is het voor mij voltooid. Alles wat daarna gebeurt, is eigenlijk een prachtige bonus.”

Waar ziet ze zichzelf over vijf jaar? “Ik hoop dat ik mijn series verder heb uitgewerkt, mooie tentoonstellingen heb gehad en dat er een tweede, misschien zelfs een derde, kunstboek ligt. Een boek waarmee ik anderen kan inspireren om hun eigen artistieke pad te volgen. En natuurlijk hoop ik nog altijd in dit atelier te werken, met mijn kinderen en de boomgaard voor de deur.”