De panden aan de Oudegracht van de Zusters Augustinessen staan in de verkoop. De zusters zullen niet vertrekken, maar gaan een deel van hun panden verkopen. Hoewel het zwaar valt en een tikkeltje spannend is, zijn de zusters ook strijdbaar als altijd: “Wij gaan niet weg hoor! We wonen hier veel te graag.”

De Zusters Augustinessen zijn onlosmakelijk verbonden met de stad. Al 85 jaar wonen ze met veel plezier in de Waterstraat en in een aantal panden aan de Oudegracht, en helpen ze Utrechters door het doen van maatschappelijk werk. In hun witte en zwarte habijten zijn ze ook een bekend verschijnsel. De afgelopen jaren zijn de zusters echter wat minder mobiel en zijn ze ook met minder. Ze wonen in het pand aan de Waterstraat en hebben nu besloten om de grachtenpanden in de verkoop te zetten.

‘Het geheim is regelmaat’

Zusters Van Dijck en Van der Sneppen zijn aangeschoven in een klein kantoor aan de Waterstraat. “Hier blijven we zo lang we leven”, zegt zuster Van Dijck stellig. “En pas op, want we worden oud hoor. De jongste is zeventig en we hebben er twee van 97. Die weten alles nog goed en lopen zelfs rond zonder rollator.” Zuster Van der Sneppen lacht en vult aan: “Het geheim is regelmaat. We staan op vaste tijden op, we eten op vaste tijden.” Dan met een knipoog: “En we drinken of roken niet.”

Toch gaat er wel wat veranderen bij de zusters Augustinessen. De historische grachtenpanden worden namelijk verkocht. De panden aan de Oudegracht genaamd ‘Meisjesstad’ zijn sinds 1939 in gebruik geweest voor huisvesting en het maatschappelijke werk van de Zusters Augustinessen van Sint Monica. De gebouwen waren leef- en woongemeenschappen, samenkomstruimtes en diverse kantoorruimtes, maar de zusters zelf leven al ruim twintig jaar in het aangrenzende gebouw aan de Waterstraat.

Opvang

Zo was Meisjesstad ook een opvang voor jonge meisjes die ongewenst zwanger waren geworden. Later werd de maatschappelijke functie breder en vingen de zusters ook vrouwen en meisjes op die te maken hadden met bedreiging, mishandeling of verslaving. Ook voor dak- en thuislozen was er ruimte op deze plek. De zusters deden van alles: van opvang in Meisjesstad, tot werken in de wasruimtes of kleding naaien in een atelier, maar er werd ook veel huisbezoek gedaan en clubwerk, ze hadden verschillende scholen en deden vrijwilligerswerk, ook in gezinnen. Lang was ook een kleuterschool in bedrijf, maar toen er te weinig kinderen waren verdween dat ook.

Zuster Van Dijck: “Een jaar of tien geleden konden wij het eigenlijk niet meer aan om te blijven werken in Meisjesstad, want we werden te oud. Ook zijn we inmiddels met twintig zusters terwijl we ooit met zestig zusters waren.”

Anonieme alcoholisten

De opvang werd overgenomen door De Tussenvoorziening. Tot zij begin 2014 vertrokken naar Overvecht. Sindsdien werd de ruimte wel ter beschikking gesteld aan organisaties of initiatieven die de zusters een warm hart toedragen. Zo kwamen er vluchtelingen om Nederlands te leren, kwamen de anonieme alcoholisten en de NA (Narcotics Anonymous – een hulpgroep voor ex-drugsverslaafden) samen in de werfkelder.

Ook woonde er een oecumenische leefgroep in het pand en de Janskerk maakte gebruik van enkele vertrekken. Na de zondagsdienst werd er koffiegedronken met alle aanwezigen. Het onderhoud is inmiddels een te grote financiële last geworden voor de zusters. Met het geld wat de panden gaan opleveren, hopen ze nog vele jaren in Utrecht te kunnen wonen.

Thuis

In het klooster in de Waterstraat waar ze nu wonen kunnen de zuster gelukkig blijven: “Dit is voor ons al geschikt gemaakt, door stangen te plaatsen waar we ons aan vast kunnen houden, er is een lift en er zijn bijna geen drempels. En hier blijven we echt zo lang we leven”, vertelt Van Dijck. De zusters voelen zich thuis in Utrecht. “Het is wel jammer dat de laatste gebruikers van de grachtenpanden eruit moeten en dat we geen plek meer voor ze hebben”, vertelt Van der Sneppen. Van Dijck: “We hopen dat de nieuwe eigenaar iemand zal zijn die bij ons past. Als ze er een disco van willen maken mogen we er wel iets van zeggen, maar we hebben het verder aan een makelaar uit handen gegeven. We krijgen in ieder geval nieuwe buren maar het is nog even de vraag wie. De tijd zal het leren.”

Een katholieke congregatie

De Zusters Augustinessen van Sint-Monica zijn een katholieke congregatie. De pater Sebastianus van Nuenen was verbonden aan de Augustinusparochie aan de Oudegracht in Utrecht en stichtte in 1934 de Zusters Augustinessen. Zij verrichtten maatschappelijk werk in Wijk C en ondersteunden arme gezinnen. De lange geschiedenis van de zusters in Utrecht werd vorige maand nog gevierd met de onthulling van een labyrint in de bestrating van de Oudegracht aan de Werf.

Het labyrint is een universeel symbool en staat voor de zoektocht naar het innerlijk leven. Het symbool is een cirkel met veel verschillende lagen. Vanaf de buitenste laag loopt er een pad met een aantal wendingen naar het centrum. In dit pad zijn – zoals bij een doolhof wel het geval is – geen keuzemogelijkheden. De zusters hebben gekozen voor een passend opschrift bij het labyrint. Boven de deur van de werfkelder is door beeldend kunstenaar Jos Peeters de volgende tekst aangebracht: ‘De weg naar binnen is een lange reis’.