We gaan met z’n allen steeds minder naar het ‘gewone’ café om bijvoorbeeld een biertje te drinken. Er zijn anno 2023 zelfs een stuk minder cafés in Utrecht dan in 2010. Het aantal (café-)restaurants en terrassen stijgt daarentegen juist. Koninklijke Horeca Nederland (KNH) herkent de ontwikkeling en ziet steeds meer mengvormen van horeca in de stad.

Hoewel er steeds meer mensen wonen in Utrecht, is er tegelijkertijd een afname van het aantal cafés. Een café is volgens de gemeente: “Een horecabedrijf dat tot hoofddoel heeft het verstrekken van dranken voor consumptie ter plaatse, al dan niet met als nevenactiviteit het verstrekken van maaltijden.”

In de wijken is het aantal sinds 2010 met bijna 40 procent afgenomen en zijn het er momenteel nog maar 31. Ook in het centrum zien we ondanks de sterke groei van de stad een daling van het aantal cafés. Zij het met een kleiner percentage. Er waren in 2010 110 cafés in het centrum. Nu zijn het er 88. De coronaperiode heeft volgens de gemeente geen grote invloed gehad op het aantal cafés. Sinds 2019 zijn er namelijk maar twee cafés minder in de stad.

Reden

Volgens Jan Hagenouw van KNH zijn er verschillende redenen voor de afname van het aantal cafés. Als belangrijkste reden noemt hij het verdienmodel dat onder druk staat. Cafés op goede locaties hebben te maken met hoge huren en hogere personeelskosten dan vroeger. Cafés gaan vaak pas om 16.00 uur open. Als je in een duur pand een horeca-concept opent waarbij je eerder opengaat en bijvoorbeeld ook lunch aanbiedt, heb je extra inkomsten.

Naast het verdienmodel zijn er eenvoudigweg ook weinig plekken in de stad waar vergunningen voor cafés worden verstrekt. Hierdoor zie je dat er in de stad restaurants komen die bijvoorbeeld ook cocktails aanbieden of een uitgebreide wijnkaart hebben. Tot slot noemt Hagenouw de veranderende behoefte van de consument – die bijvoorbeeld ook een hapje wil kunnen eten – als oorzaak van het dalende aantal cafés die alleen gericht zijn op het schenken van drank.

Terrassen in de wijk

Hoewel het aantal cafés afneemt ziet de gemeente dat mensen steeds meer gebruik maken van andere vormen van horeca. Terrassen zitten op zonnige dagen bijvoorbeeld vaak overvol. De gemeente wil de druk op de binnenstad ontlasten en het beleid is er daarom op gericht meer horeca in de wijken te openen. Zo wordt horeca opgenomen in de plannen voor nieuwbouwwijken zoals het Beurskwartier en de Merwedekanaalzone.

De gemeente laat weten dat dit beleid in de praktijk het gewenste resultaat heeft. Zo is de groei van de terrassen in de wijk de afgelopen jaren bijna 20 procent hoger dan in de historische binnenstad. Op dit moment zijn er 290 cafés, winkels, restaurants, ed. met een terras in de binnenstad. In de wijken zijn dit er 250, aldus de gemeente.

Hagenouw herkent de trend. De consument heeft volgens hem meer behoefte aan horeca in de wijk. Hij verwacht dat deze ontwikkeling door zal zetten. Het echte uitgaan zal in het centrum blijven plaatsvinden, maar de ruimte in het centrum is beperkt. Er zit dus een grens aan de hoeveelheid horeca en het aantal terrassen dat in het centrum gerealiseerd kan worden. Op een aantal plekken in de binnenstad komt de grens in zicht. In de wijken is er meer plek voor horeca en terrassen en is er nog ruimte voor groei.