Van bastions en baksteen tot gasthuizen en geheime bestuurskamers: tijdens Open Monumentendag aanstaande zaterdag 13 september ontdek je Utrecht op een heel andere manier. DUIC vroeg Chantal Hakbijl, bestuursvoorzitter van de historische vereniging Oud-Utrecht, om een paar locaties te tippen. Het zijn volgens haar bijzondere plekken vanwege hun geschiedenis, de band met haar vereniging of omdat ze zelden van binnen te zien zijn.

Afdeling Erfgoed, Plompetorengracht

“In dit gemeentelijke pand is een klein archeologisch museum ingericht. Hier zijn bijzondere archeologische vondsten uit Utrechtse opgravingen te zien – een prachtig voorbeeld van hoe de gemeente zelf het erfgoed beheert en toegankelijk maakt.”

Sonnenborgh

“Dit imposante bastion, gebouwd in 1552 in opdracht van Karel V, is een van de best bewaarde verdedigingswerken van Noordwest-Europa. Later kwamen hier de eerste kruidentuin van de Universiteit Utrecht, het KNMI en de sterrenwacht. Vandaag de dag is het een geliefd museum.”

Bartholomeus Gasthuis

“Een plek waar erfgoed en samenleving samenkomen. Gesticht in 1367 als herberg, later ziekenhuis en tegenwoordig een zorginstelling met een grote culturele rol. Met een restaurant, optredens en lezingen (waaronder de maandelijkse lezingen van Oud-Utrecht) is dit huis een levendig onderdeel van de Utrechtse binnenstad.”

Refectiehuis

“Eigendom van het Utrechts Monumentenfonds en nauw verweven met Oud-Utrecht. Ooit was het de bestuurs- en eetkamer van de regenten die het legaat van weldoenster Maria van Pallaes beheerden. Het pand uit 1651 wordt nu grondig gerenoveerd, waardoor bezoekers een uniek inkijkje krijgen in de restauratie van monumentaal erfgoed. Toegang is beperkt tot veertig personen per keer, en je moet goed ter been zijn.”

Leeuwenbergh Gasthuis

“Dit monument kent vele levens: ooit bedacht als pesthuis, later militair hospitaal, kazerne, laboratorium, kerk en concertgebouw. Een onopvallende gevel, maar met een grote historische gelaagdheid en dus typisch Utrechts. En hier is letterlijk sprake van klinkend erfgoed.”

De Inktpot

“Het grootste bakstenen gebouw van Nederland, indrukwekkend in schaal en vormgeving. Normaal gesloten omdat het gewoon in gebruik is als kantoor, maar op Open Monumentendag voor even toegankelijk. Bijzonder detail: bovenin huisvest het een van de grootste vleermuiskolonies van het land – al is die niet te bezichtigen. Voor wie van architectuur en monumentale baksteen houdt, is dit een unieke kans.”

Bibliotheek Neude

“En ook de bijna altijd toegankelijke bibliotheek zou ik niet overslaan. Dit voormalige Postkantoor Neude is een baksteenmonument van formaat. Tegenwoordig dé stadsbibliotheek, maar de indrukwekkende hal en details uit de bouwperiode maken het nog steeds een bezienswaardigheid. Het is een mooi voorbeeld van hoe erfgoed een nieuwe functie krijgt in het hart van de stad.”

Nieuw rijksmonument: De Musketon

“Een bijzondere primeur dit jaar is De Musketon in Lunetten. Het buurt- en cultuurcentrum is net op 4 september officieel aangewezen als rijksmonument. Bij de opening in 1976 was het al uniek door de aanwezigheid van een theaterzaal met 300 stoelen, en nog altijd vormt het gebouw een spil in het wijkleven. Extra reden dus om dit kersverse rijksmonument tijdens Open Monumentendag te bezoeken.”

“Veel van de Utrechtse monumenten zijn ook op andere dagen te bezoeken, maar juist tijdens Open Monumentendag opent een ongekend aantal deuren. Wat je keuze ook wordt, er zijn dit jaar maar liefst 260 locaties in Utrecht geopend. Je krijgt altijd een bijzonder inkijkje in de rijke geschiedenis en veelzijdigheid van Utrecht. Namens Oud-Utrecht: geniet en beleef ons erfgoed op Open Monumentendag.”