Dit artikel is gemaakt in samenwerking met de gemeente Utrecht

Voor nieuwkomers tussen de twaalf en achttien is Ithaka Internationale Schakelklassen (ISK) een plek waar ze zich gezien voelen. Op de Utrechtse middelbare school leren de leerlingen, afkomstig uit heel de wereld, Nederlands en bereiden ze zich voor om in te stromen in het reguliere of speciaal onderwijs. Bijna 200 medewerkers zetten zich in voor de 1100 leerlingen met bijna tachtig nationaliteiten. 

Ithaka ISK is de grootste ISK van Nederland. Ithaka maakt onderdeel uit van NUOVO Scholen, de stichting voor openbaar voortgezet onderwijs in Utrecht en omgeving. Vanuit zestien gemeenten uit de regio komen er vijf dagen per week kinderen naar Utrecht toe. Die kinderen komen van over de hele wereld. “De school is diverser dan ooit”, zegt directeur Gerben Houwer. “77 nationaliteiten op dit moment.” Ongeveer een derde van hen is Oekraïens.

Op het schoolplein en in de gangen hoor je allerlei talen door elkaar. Maar zodra de leerlingen samen aan een opdracht werken, is er vooral Nederlands te horen. De meeste leerlingen pikken de taal snel op en wie er extra begeleiding nodig heeft, krijgt die. “Taal is vrijheid”, zegt de Oekraïense Nataliia Rekonvald. Ze geeft Engels op Ithaka. “Daardoor zie en begrijp je dingen in een nieuw land en een andere cultuur.”

“De kinderen zijn nieuw in Nederland en het is onze verantwoordelijkheid om ze op een fijne manier te verbinden met ons land”, zegt Gerben. “Daarvoor hoeven ze niet achter te laten wie ze zijn en waar ze vandaan komen.” Al die culturen bij elkaar zorgen ervoor dat de leerlingen ook weer van elkaar leren. “Ze zijn juist nieuwsgierig naar elkaars culturen”, zegt Nataliia. Ook zij krijgt regelmatig vragen over Oekraïne.

‘De wereld in beweging’

In twee jaar werd Ithaka vier keer zo groot. Gerben is nu 2,5 jaar directeur en tevreden over zijn school. “Er kwam veel op ons af, zoals de asielcrisis en het lerarentekort, maar ook de politieke ontwikkelingen in Oekraïne, Turkije, Syrië, Jemen, Soedan, noem maar op. Verder zijn er hier ook kinderen van mensen die in Nederland komen werken.” Hij noemt Zuid-Afrika of India als voorbeelden, maar ook Australië, Brazilië en Puerto Rico.

“Het is nu diverser dan ik ben gewend. De wereld is in beweging, zowel in positieve als negatieve zin. Dat zien we hier op Ithaka ook terug.” Niet alleen de leerlingen zijn divers, maar ook de docenten. Zo is er een Turkse sportdocent, Zuid-Afrikaanse wiskundedocent, maar zijn er ook Arabisch, Chinees, Tigrinya, Oekraïens en Russisch sprekende collega’s. “Het is heel belangrijk dat als je wat dwars zit, je even je verhaal kunt doen in je eigen taal.”

“We willen dat kinderen zich hier thuis en veilig voelen”, zegt Nataliia. Daarnaast vinden ze het belangrijk om een gewone middelbare school te zijn, inclusief museabezoeken, sportclubjes, een schoolband, snuffelstages en ouderavonden. “Het is gewoon een school waar je het fijn hebt met elkaar en waar hard wordt gewerkt.”

Trots 

De wachtlijst is nu zes tot zeven weken, een van de kortste in Nederland. Idealiter blijven kinderen twee jaar bij hen op school, maar de praktijk leert dat er nog vaak verhuisd moet worden. Vooral de kinderen van vluchtelingen worden continu verplaatst. “Dan moeten ze bijvoorbeeld weer naar een andere noodopvang”, legt Gerben uit. “Al dat verhuizen is niet goed voor kinderen. Je wilt kunnen zeggen: kom maar, de komende twee jaar hoor je bij ons.” Laatst was er een jongen die al op zijn zevende ISK in Nederland zat. “Dat is echt veel te veel.”

Hoe kort sommige leerlingen ook op Ithaka zitten, iedere leerling wordt gezien. Ook ouders worden actief betrokken: via een stichting voor en door de ouders, maar ook door huisbezoeken. Zowel de Oekraïense Nataliia als Gerben zien hoe trots de ouders zijn op hun kinderen. Ook zij zijn zo trots als een pauw. Nataliia: “Als je ziet hoe jouw studenten from zero to hero groeien en hun plekje weten te vinden, is dat geweldig.”