Waarom geen echo van de darmen in plaats van een inwendig kijkonderzoek? Die vraag stelde maag-darm-leverarts Charlotte Peters in het Diakonessenhuis zichzelf ook. Zo’n echo is niet alleen een stuk prettiger voor patiënten met chronische darmontstekingen, maar ook goedkoper en sneller. Peters zorgde ervoor dat artsen in Nederland ermee aan de slag kunnen. Daarvoor werd ze benoemd tot Zorgvernieuwer van het Jaar.

Voor een coloscopie, een inwendig kijkonderzoek met een slang met een camera, moeten patiënten vooraf hun darmen leegspoelen met laxeermiddel. Ook is er een roesje – een kortdurend kalmerend en/of pijnstillend middel – nodig. Dat kan simpeler, dacht arts Charlotte Peters. Zij nam samen met collega’s het initiatief om in plaats van een coloscopie een darmecho te introduceren in Nederland. 

“Met een echo kunnen we via de buitenkant van de buik ‘opvlammingen’ opsporen bij patiënten met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa”, zegt Peters. Beide zijn chronische darmontstekingen. “Voor patiënten is dit veel prettiger dan een inwendig kijkonderzoek.” En er is nog een voordeel: zo’n darmecho verkort ook de wachttijden. “Er zit alleen maar winst aan.”

Charmeoffensief 

Peters benadrukt dat deze darmecho niet door haar is bedacht. “Internationaal wordt het al veel gedaan”, legt ze uit. “De echoapparatuur is nu zoveel beter dan een aantal jaar geleden. De dikte van de darmwand kan je nu tot op de millimeter meten. Dat kon vroeger niet.” 

Tekst loopt door onder de foto

Van het Diakonessenhuis kreeg ze de ondersteuning om aan de slag te gaan. “Ik begon met echo’s in de lunch- en koffiepauzes. Met een charmeoffensief wilde ik aan iedereen laten zien: zo kan het ook. Het is allang onderzocht dat het werkt. Dat hoefde ik niet te bewijzen. Het moest alleen worden geïmplementeerd. Al snel kreeg ik wekelijks een programma op onze afdeling Radiologie.”

‘Hele blije patiënten’

Ze is in Nederland inmiddels een paar jaar met andere artsen bezig om de methode in elk ziekenhuis voor elkaar te krijgen. Tot nu toe was er alleen nog geen vergoeding voor om zo’n darmecho te doen. “Dat is het gekke aan het Nederlandse zorgstelsel: een inwendig onderzoek is duur, maar daar krijgt een ziekenhuis geld voor. Als je iets nieuws gaat doen wat veel goedkoper is, moet er wel een officiële vergoeding bestaan voordat je zoiets kan uitrollen.”

Samen met zorgverzekeraar VGZ kreeg Peters vergoeding van de darmecho voor elkaar. “Artsen kunnen er nu voor worden opgeleid en ze kunnen het implementeren in hun ziekenhuis, want er is geld voor.” De Zorgvernieuwer van het Jaar is een initiatief van VGZ. Ieder jaar wordt het meest innovatieve idee binnen de zorg in het zonnetje gezet, om zo vernieuwende ideeën sneller beschikbaar te maken voor iedereen. Zowel het publiek als een vakjury bepaalde eind september de winnaar.

Peters is natuurlijk blij met de erkenning voor het echo-initiatief, maar nog leuker vindt ze de reacties op haar poli in het Diakonessenhuis. “Op mijn poli komen allemaal hele blije patiënten. Ze zijn trots op hun dokter en hebben echt meegeleefd. Ook de patiëntenvereniging is erg enthousiast. Patiënten kunnen nu hun artsen ook aanspreken en vragen om een echo.”

20 artsen opgeleid

Ze traint sinds vorig jaar, samen met collega’s van UMC Utrecht en Amsterdam UMC, andere maag-lever-darmartsen (MDL-artsen) uit heel Nederland. Het is voor het eerst dat dit in ons land gebeurt. “Het is net als autorijles”, zegt Peters. “Je moet heel veel oefenen. We hebben afgelopen jaar twintig MDL-artsen opgeleid. Het idee is dat zij met onze hulp ook weer hun collega’s opleiden.” Zo kan binnenkort elke IBD-patiënt een echo krijgen en zijn er steeds minder coloscopieën nodig. IBD betekent: Inflammatory Bowel Disease, ook wel bekend als chronische darmontsteking, colitis ulcerosa en morbus Crohn. 

“Iedereen wordt hier blij van, want een scopie is een onprettig onderzoek”, legt Peters uit. “Ook zijn de wachttijden lang. IBD-patiënten hebben een chronische aandoening waarvoor langdurig zware medicijnen nodig zijn. Om te weten of een behandeling werkt en of aanpassingen nodig zijn, waren tot nu toe meermaals inwendige onderzoeken nodig. Dat komt doordat klachten niet altijd overeenkomen met ontsteking.”

Dankzij een darmecho is de behandeling beter aan te passen, vervolgt ze haar uitleg. “Je hoeft geen scopie te ondergaan om te weten of er ontsteking is. Wel blijft die nodig om te kunnen vaststellen of iemand IBD heeft. De darmecho kan niet ingezet worden voor mensen met buikpijn bij wie de vraag is: komt dit door een prikkelbare darm, kanker of ontsteking?”

Een wereld van verschil

Nooit meer een scopie doen kan dus niet, zegt Peters. “Een scopie blijft nodig om vast te stellen of iemand daadwerkelijk een chronische darmontsteking heeft.” Maar voor IBD-patiënten die bekend zijn met hun aandoening en die klachten hebben, zoals meer buikpijn, betekent het een wereld van verschil.

“Een echo heb ik in dezelfde week nog geregeld en is in 10 minuten klaar”, zegt Peters. “Dan heb je ook meteen een plan. Na een echo is altijd een vervolgonderzoek mogelijk in de vorm van een scopie of een MRI als dat nodig is. We zullen nooit helemaal van een scopie afkomen, maar met een echo kunnen we wel zien of een behandeling zijn werk doet en waar de ontsteking precies zit.”

Peters is trots op het project. “Vaak zijn innovaties of nieuwe technieken juist ingewikkelder of duurder, maar dit niet. Het is juist simpeler.” Ook spreekt ze vol lof over de ondersteuning die ze van het Diakonessenhuis kreeg. “We zijn een ziekenhuis waar iedereen elkaar kent en elkaar veel gunt, omdat we samen zorg willen verbeteren. Zo kreeg ik veel ruimte om dit project op te starten, ook toen ik de echo’s nog zonder vergoeding deed. Dat vind ik bijzonder aan dit ziekenhuis. We laten zien dat het kan. Het is leuk om zo voorop te lopen.”