Gijs Hendriks ging, door alles heen, altijd zijn eigen weg | De Utrechtse Internet Courant Gijs Hendriks ging, door alles heen, altijd zijn eigen weg | De Utrechtse Internet Courant

Gijs Hendriks ging, door alles heen, altijd zijn eigen weg

Gijs Hendriks ging, door alles heen, altijd zijn eigen weg
Gijs Hendriks. Foto: Toon Fey
Afgelopen zondag overleed de Utrechtse saxofonist Gijs Hendriks op 79-jarige leeftijd. Decennialang was Gijs de spil van het Utrechtse jazzleven geweest. Hij stond aan de wieg van de SJU (Stichting Jazz Utrecht) en voerde een onvermoeibare strijd voor live jazz in Utrecht. Hij speelde met zijn eigen groepen , gaf les, leidde workshops en probeerde iedereen daarbij altijd te doordringen van de noodzaak om bezield en spontaan te spelen en altijd je eigen idee te volgen.

Afgelopen zondag overleed de Utrechtse saxofonist Gijs Hendriks op 79-jarige leeftijd. Decennialang was Gijs de spil van het Utrechtse jazzleven geweest. Hij stond aan de wieg van de SJU (Stichting Jazz Utrecht) en voerde een onvermoeibare strijd voor live jazz in Utrecht. Hij speelde met zijn eigen groepen , gaf les, leidde workshops en probeerde iedereen daarbij altijd te doordringen van de noodzaak om bezield en spontaan te spelen en altijd je eigen idee te volgen.

Halverwege de jaren vijftig deed Hendriks wat zoveel professionele jazzmusici uit die dagen deden: spelen in de “zone”. Dat wilde zeggen, spelen voor de in Europa gelegerde Amerikaanse troepen die voor hun entertainment heel veel orkesten nodig hadden voor werk in de nachtclubs die door het militair personeel werden bezocht. Dat werk bracht Hendriks onder andere naar Duitsland, Marokko en Frankrijk.

Het brandpunt van het Utrechtse jazzleven in die jaren was Persepolis, een kelder aan de Oude Gracht, vlak bij de Haverstraat. Hendriks speelde er vaak en zag er veel van zijn grote saxofoonhelden optreden, zoals Dexter Gordon, Johnny Griffin en Sonny Rollins.

Imposante prijzen

Het waren de jaren waarin hij ook met veel plezier in de big band van Boy Edgar speelde en later ook nog, om den brode, bijna twintig jaar in het VARA dansorkest  speelde. Gijs Hendriks heeft nogal wat imposante prijzen gewonnen. In 1971 won hij de Wessel Ilckenprijs, in 1978 de Cultuurprijs Stad Utrecht, de VARA Jazzprijs volgde in 1983 in daar kwam in 1995 ook nog de Zilveren Stadspenning van Utrecht bij.

Als uitvloeisel van die Cultuurprijs Stad Utrecht was het de bedoeling dat er een jazzpodium met een tevens eductieve functie zou komen. Dat werd uiteindelijk het SJU Jazzpodium. Hendriks heeft daar heel veel gespeeld en ook workshops gegeven.

Naarmate de jaren vorderden, werd Hendriks steeds minder tevreden met wat hij muzikaal om zich heen zag gebeuren. De ‘echtheid’ was eruit en bij de nieuwe generatie van jonge jazzmusici ontbrak het volgens hem aan inzicht en emotie. Ook waren er te weinig die ‘een eigen verhaal’ hadden.

Zijn relatie met de SJU verzuurde, deels omdat hij zich ergerde aan de slechte programmering en deels omdat hij als jazz- en geïmproviseerde muzikant niet inzag waarom er ineens vermenging met wereldmuziek moest plaatsvinden. Iets dat naar zijn inzicht het jazzmatig ‘blowen’ met opbouw en swing in de weg stond. Bovendien vond hij dat jamsessions met respect georganiseerd en gespeeld moesten worden. De ritmesectie moest goed zijn en de sessie moest met respect voor de muziek goed georganiseerd zijn. Uiteindelijk leidde dit alles tot een onfortuinlijke breuk tussen Hendriks en de SJU.

Compromisloos

Maar Gijs Hendriks ging, door alles heen, altijd zijn eigen weg. In zijn actieve leven heeft hij zo’n 25 platen onder eigen naam gemaakt, die allemaal het resultaat zijn van die rusteloze zoektocht waardoor Hendriks werd voortgedreven. Het moest spontaan, emotioneel en intens zijn. Bovendien ook nog een gespeend zijn van elke commercie en bovendien compromisloos zijn.

Misschien is compromisloos wel het sleutelwoord dat deze rasechte Wijk C-er het best beschrijft. Gijs Hendriks heeft nooit iets anders gedaan dan het volgen van zijn eigen instinct en het uitdragen van uitsluitend zijn eigen mening. Gijs stond pal voor zijn eigen ding. Dat kun je alleen maar waarderen.

Hij kon daarom bepaald moeilijk in de omgang zijn maar als je met hem te maken kreeg, wist je meteen dat hij een brandende passie voor goede muziek en oprechte mensen had en dat hij bij iets moois meteen tranen in zijn ogen kon krijgen en voor schoonheid altijd ontroerend enthousiast was.

Die sensitiviteit kon Gijs probleemloos overbrengen in zijn muziek en dat maakt hem tot een bijzonder en gepassioneerd musicus en componist en het grootste icoon uit het naoorlogse Utrechtse jazzleven.

Hans Mantel is bassist en musicoloog. Hij heeft veel met Gijs Hendriks samengespeeld.

1 Reactie

Reageren
  1. Johan Kniep

    Ik herinner me met plezier de concerten op zaterdagavond in de kelder van pizzeria La Fontana (ergens in de jaren 70/80).

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).