Tientallen maatschappelijke organisaties die ruimtes huren het pand ‘de Alchemist’, dreigen op korte termijn geen werkruimte meer te hebben. Dat is het gevolg van een oplopend conflict tussen SMOL Belangen – de exploitant van De Alchemist –  en de gemeente. Per juli van dit jaar moeten de huurders uit het gebouw zijn. 

SMOL Belangen stopte in mei 2024 met het betalen van de huur en de afgesproken servicekosten vanwege een naar hun mening onredelijke verhoging van de servicekosten. De gemeente stelt dat ze de servicekosten wel degelijk mocht verhogen en deed dit ook vanwege de gestegen energiekosten.

In een kort geding stelde de rechter de gemeente in het gelijk. SMOL Belangen moet de huur alsnog betalen. Daarnaast gaf de rechter de gemeente toestemming het pand binnen twee weken te ontruimen.

Flinke deadline

Twee weken zijn kort, en de gemeente zegt de benarde situatie waarin huurders zich nu bevinden te begrijpen. Daarom krijgen de maatschappelijke organisaties de optie om tot 1 juli van dit jaar te blijven zitten. Daarna is de koek alleen wel op, en moeten zij alsnog vertrekken. Daardoor dreigen meerdere huurders op straat te belanden.

Marieke de Schutter, werkzaam bij SMOL Belangen en manager van het pand, zegt te balen van de situatie. “De verhoging van de servicekosten is een bedrag dat wij niet kunnen betalen. We hebben maatschappelijke huurders.” 

SMOL heeft de huurders tijdig geïnformeerd, zegt zij: “Begin 2024 al.” De onzekerheid die toen ontstond, zorgde voor leegloop. “Met name grote huurders zijn weggegaan. We verhuurden begin 2024 nog 5600 vierkant meter. Op dit moment is dat nog maar de helft.”

‘Lokhipsters’

LOOS Utrecht, een verpakkingsloze mobiele buurtwinkel is een van de gedupeerde en vertrokken huurders. “We zijn een bedrijf dat niet van de ene op de andere dag kan verhuizen”, vertelt eigenaar Laurens Kok. Daarom nam het bedrijf voorzorgsmaatregelen. “We zitten nu bij Kanaal30, even verderop.”

Kok noemt zichzelf een ‘lokhipster’. “Jonge bedrijven worden ingezet om de wijk hip te maken en de waarde van het vastgoed te laten stijgen. Als het vastgoed is verkocht, kunnen de hipsters vertrekken en kan ook op hun plekken worden gebouwd.” 

Begrip voor situatie

Ook organisatie Taal Doet Meer zit nog in De Alchemist. Het bedrijf zit in de knel door de hele situatie, vertelt Roy Kreeftmeijer, directeur bij Taal Doet Meer: “Het geld klotst niet tegen de plinten bij de organisaties die hier zitten. En net als op de huizenmarkt ligt ook kantoorruimte niet voor het oprapen.”

“Gelukkig kunnen we bij Taal Doet Meer thuiswerken”, vervolgt Kreeftmeijer zijn verhaal. “Maar voor organisaties die opslag huren of gebonden zijn aan de wijk ligt dat ingewikkelder.”

Tegelijkertijd zegt de directeur ook begrip te hebben voor de gemeente. “Zij zijn iedere maand geld kwijt om het pand open te houden. Dat zou ik ook niet doen als ik de gemeente was.” 

Verhoging servicekosten

Volgens De Schutter, de manager bij SMOL, begon het hele verhaal al in 2023. De gemeente kondigde eind 2023 aan de servicekosten met 287 procent te verhogen; een bedrag van zo’n 60.000 euro per maand.

 “Daar heb ik niet goed van geslapen”, zegt ze. Na overleg kwam de gemeente met een nieuw aanbod waarbij de servicekosten met 187 procent zouden stijgen. “Maar ook dit kunnen we niet betalen”, stelt De Schutter. 

“Wij waren in de veronderstelling dat de energiekosten vaststonden tot en met 31 december 2025”, vervolgt De Schutter haar verhaal. Exploitant SMOL ging op zoek naar oplossingen. “Maar energiebesparende maatregelen waren niet haalbaar, vanwege de korte looptijd van de huurovereenkomst”, zegt De Schutter. 

Aanbod van de gemeente

Behalve SMOL Belangen zijn er ook andere partijen die gebouwen van de gemeente huren op het OPG-terrein. Deze huurders hebben de situatie van SMOL Belangen weten te voorkomen. Allemaal hebben ze gebruikgemaakt van een aanbod dat de gemeente deed naar aanleiding van de energiekosten.

De gemeente stelde voor de servicekosten te berekenen op basis van de werkelijke kosten. Om het risico hiervan voor de huurders te beperken, voegde de gemeente een prijsplafond toe. Boven dit prijsplafond zouden de extra kosten voor rekening van de gemeente zijn. SMOL Belangen ging, als enige huurder, niet op het aanbod in en stopte met het betalen van de huur en de servicekosten.

Of alle ondernemers in De Alchemist op tijd een vervangende werkruimte gaan kunnen vinden, is nog maar de vraag.