Tientallen bewoners in verzet tegen afbraak veranda bij voormalig klooster in Utrecht Tientallen bewoners in verzet tegen afbraak veranda bij voormalig klooster in Utrecht

Tientallen bewoners in verzet tegen afbraak veranda bij voormalig klooster in Utrecht

Tientallen bewoners in verzet tegen afbraak veranda bij voormalig klooster in Utrecht
Foto van hoe de veranda eruitzag
Tientallen omwonenden van de Deken Roesstraat in Utrecht strijden tegen de afbraak van een veranda, met hoge cultuurhistorische waarde, van het voormalige klooster aldaar. Nadat de laatste twee broeders van de orde van de franciscanen in 2018 vertrokken, is het pand verkocht aan een ontwikkelaar. Die wil er appartementen maken en de veranda slopen voor een uitbouw. De gemeente heeft een vergunning afgegeven met daarin de wens – geen verplichting – om de veranda te behouden, maar daar gaat de ontwikkelaar niet in mee.

Tientallen omwonenden van de Deken Roesstraat in Utrecht strijden tegen de afbraak van een veranda, met hoge cultuurhistorische waarde, van het voormalige klooster aldaar. Nadat de laatste twee broeders van de orde van de franciscanen in 2018 vertrokken, is het pand verkocht aan een ontwikkelaar. Die wil er appartementen maken en de veranda slopen voor een uitbouw. De gemeente heeft een vergunning afgegeven met daarin de wens – geen verplichting – om de veranda te behouden, maar daar gaat de ontwikkelaar niet in mee.

Het grote pand werd in 1901 gebouwd en bewoond door de Zusters van Onze Lieve Vrouw van Amersfoort. Het complex werd ontworpen door de in Utrecht geboren parochiaan Gerardus Antonius Ebbers, ook bekend van de St. Josephkerk aan de Draaiweg. In 1973 is het klooster overgegaan in de handen van de franciscanen, die er tot 2018 woonden. Dat jaar ging DUIC nog langs bij de laatste twee broeders, voordat ze de deuren van het klooster sloten.

Het voormalige kloostercomplex heeft aan de achterzijde een bijzondere veranda en een grote binnentuin. Aan die binnentuin grenzen een naastgelegen basisschool en meerdere woningen. Het complex staat op de nominatie om op een speciale lijst van de gemeente Utrecht te komen met belangrijk religieus erfgoed. Er woedt echter al lange tijd een strijd tussen omwonenden, de gemeente en de huidige eigenaar van het gebouw, een projectontwikkelaar die vijftien appartementen wil maken in het complex. De ontwikkelaar wil namelijk de veranda slopen en een uitbouw maken. Dat gedeelte van het plan stoot tegen het zere been van de omwonenden.

Tekst gaat verder onder afbeelding

Het klooster is gebouwd in 1901

Vergunning

De ontwikkelaar kreeg in 2020 al een vergunning voor de herontwikkeling van het complex en om af te wijken van het bestemmingsplan. Daarin sprak de gemeente wel de wens uit dat de veranda behouden zou blijven. “Vanuit de hoge cultuurhistorische waarde van het complex bezien is het gewenst om de veranda in te passen in het plan. Hiermee kunnen de huidige ruimtelijke kwaliteiten van het gebouw worden behouden in samenhang met de tuin.” Maar het bleef bij een wens, geen verplichting. Het kloostercomplex is ook geen monument, niet onderdeel van een beschermd stadsgezicht en voor de achterzijde van gebouwen gelden geen welstandsregels. Daarmee was het voor de ontwikkelaar duidelijk, het plan om de veranda te slopen ging door.

Omwonenden zagen het niet zitten. Ze reageerden op de vergunningsaanvraag, maar de kritiek werd terzijde geschoven. Er werd in opdracht van de omwonenden een cultuurhistorisch onderzoek uitgevoerd, waarin geconcludeerd werd dat de veranda hoge cultuurhistorische waarde had en daarom behouden zou moeten blijven. Ze stapten naar de rechter, maar die liet de vergunning in stand. Op dit moment buigt de Raad van State zich over het onderwerp.

Tekst gaat verder onder afbeelding

Uitzicht op de binnentuin vanuit het voormalige klooster

Verschraling

De bewoners die zich Red Ons Erfgoed, Stadsie (ROES) hebben genoemd zijn kritisch op de gemeente Utrecht. Een van de omwonenden, Eppo, vertelt aan DUIC: “Platgezegd, de veranda is gewoon supermooi. En wat ervoor terugkomt heeft niets meer met erfgoed te maken. Voor ons is het erfgoed en het behouden van erfgoed in de stad juist heel belangrijk. Het is een van de mooiste plekken in Buiten Wittevrouwen. Als je dat weghaalt is dat een verschraling van onze leefomgeving, maar omdat het hier volgens ons ook om erfgoed gaat, is het ook een verschraling voor de hele stad.”

Het optreden van de gemeente noemt Eppo ‘schandaleus’. Er is volgens ROES nooit participatie geweest over de bouwplannen, terwijl de bewoners aangeven zich direct gemeld te hebben bij de gemeente. De gemeente zou vooral juristen hebben ingeschakeld om de argumenten van bewoners te bestrijden. Als voorbeeld noemt Eppo ook het feit dat ze meer dan twee jaar hebben moeten wachten op informatie van de gemeente nadat ze een WOB-verzoek hadden gedaan. Overigens meent Eppo ook dat er binnen de verschillende afdelingen van de gemeente wel kort discussie is geweest over de plannen. Zo zou er binnen de afdeling Erfgoed kritisch zijn gereageerd op de sloop van de veranda.

Tekst gaat verder onder afbeelding

Gezicht op het binnenterrein met de tuin, foto uit 1972

Gemeenteraad

De ongeveer vijftig omwonenden wachten nu nog op de uitspraak van de Raad van State, maar hebben ook de gemeenteraad ingeschakeld. De politiek gaat vragen stellen over de casus bij het college van B&W. GroenLinks-raadslid Pepijn Zwanenberg laat weten: “Ik zou het fantastisch vinden als die veranda behouden kan blijven. Het is prima dat er herontwikkeling plaatsvindt en dat er appartementen komen. Maar ik denk juist dat het een waardevermeerdering is als de veranda blijft. Ook voor de toekomstige bewoners is dat prachtig.”

Zwanenberg verwijst ook naar het cultuurhistorisch onderzoek dat ROES heeft laten uitvoeren, waarin wordt beschreven dat de veranda zeer kenmerkend is voor de tijdsgeest toen het complex ontworpen werd. Verder benoemt Zwanenberg ook dat het complex door de gemeente genoemd werd om opgenomen te worden als religieus erfgoed. Hij wil van de wethouder onder meer weten of dat nog kan gebeuren en of er een gesprek aangeknoopt kan worden met de ontwikkelaar.

Het college van B&W heeft enkele weken de tijd om te reageren op schriftelijke vragen. De uitspraak van de Raad van State wordt ook binnen enkele dagen tot weken verwacht. DUIC heeft eerder ook de projectontwikkelaar SOM om een reactie gevraagd, die moet nog komen.

29 Reacties

Reageren
  1. Harm

    Ik denk dat de gemeente in 2023 eindelijk heeft geleerd dat de wens “voor het behouden van een veranda”, de wens “voor groen behoud”, of de wens “voor betaalbare huurwoningen” allemaal nutteloos zijn! Zwart-op-wit wat wel en wat niet mag – is het enige wat werkt.

  2. Zuilen030

    Het oude postkantoor is ook erfgoed, kijk wat er nu boven de voordeur hangt, geef de omwonenden weinig kans, jammergenoeg.
    Historisch besef kent men niet op het stadskantoor, gelukkig hebben we de (oude) foto’s nog.
    Komt later wel weer goed, gezien het dempen en uitgraven van een stuk historische singel.

  3. jan

    Ligt aan het nieuwe ontwerp. Als het nieuwe ontwerp de charme van het oude weet te vangen. Dan maakt het niks uit

  4. Peter van Zoest

    Eén van de twee laatste franciscaanse bewoners van het klooster, pater Ton Peters, is 25 februari overleden. https://www.minderbroedersfranciscanen.net/2023/02/28/broeder-ton-peters-overleden/

  5. C.R.E.A.M.

    Uiteindelijk wordt heel Utrecht zoals het plein Vredenburg. Lelijk maar lekker praktisch en vooral enorm rendabel voor beleggers.

  6. Inez

    Wat zonde. Ik woon hier vlakbij, maar heb de achtertuin en veranda nog nooit gezien. Toch vind ik dat de veranda behouden moet worden.
    Sommige Projectontwikkelaars hebben veel te veel macht.

  7. Marcel

    Waarom wordt de naam van de ontwikkelaar niet genoemd?

  8. Uvon

    @Marcel, die staat er wel in 🙂

  9. BdV

    Het behouden van de veranda lijkt me vanzelfsprekend. Onvoorstelbaar dat iemand bedenkt dat slopen een betere optie zou zijn.

  10. Scherpschutter

    Dan hadden de omwonenden het pand maar moeten kopen. Dat hebben ze niet gedaan en nu is het simpelweg aan degene die wél de eigenaar is, waarvan ik mag aannemen dat die ook niet klaagt over wat de omgevingsbewoners met hun huizen doen…Geen idee wat die omwonenden bezielt, maar bemoei je met je eigen zaken zou ik zeggen.

  11. RB

    Dat gaat lastig worden voor die projectontwikkelaar. Een strijd tegen de enige inwoners van Utrecht waar door de gemeente en provincie naar wordt geluisterd, de vermogende inwoners van wittevrouwen.

  12. Pee

    Ze hebben de mond vol over participatie maar daar word in de praktijk maar weinig mee gedaan of gehoor aan gegeven .
    Het is dus puur om het idee dat de mensen dan zogenaamd wat in te brengen hebben meer is het niet.

  13. Adriaan

    Prutsen blijkt weer eens de norm!
    En we weten: alleen voor de goeien is buiten plaats, de prutsers worden vanzelf baas.
    En zo zakt de overheid steeds verder weg….
    Jammer!

  14. Peter

    Dom om slechts een wens vast te leggen in plaats van een verplichting.

  15. Utrechtse Jantje

    @Marcel …projectontwikkelaar SOM…

  16. Niels Bokhove

    @Scherpschutters nogal domme “bemoei je met je eigen zaken “: wat er in de stad en je directe omgeving gebeurt behoort tot ieders “eigen zaken”. De gemeente, dat zijn wij allen, zei Henk Westbroek ooit terecht. Desinteresse en onbetrokkenheid van de burger zijn dodelijk voor een stad.

  17. Koel Hoofd

    Utrecht is progressief, dat betekend creative destruction, oftewel wat oud en mooi is moet kapot voor moderne creaties. Dat is traditie in het links progressieve Utrecht waar conservatief behouden vloeken in de kerk is.

    Maar vraag me af of die omwonenden de veranda aan de achterkant van het pand eigenlijk wel kunnen zien? Kloosters hebben namelijk kloostertuinen met hoge muren vanwege de privacy kloosterlingen. M.a.w. die omwonenden moeten moeite doen om te kunnen gluren bij de buren. Dus hoezo verschraling van hun persoonlijke leefomgeving terwijl het privaat eigendom onzichtbaar achter een hoge muur is?

    Als we zo gaan beginnen kunnen we alle sinds 2010 toegestane dakopbouwen op de oude huisjes in Utrecht ook wel weer gaan neerhalen omdat dat wel een zeer ernstige (NB!) verschraling van de leefomgeving van de buren is.
    Die mensen hebben echt wat te klagen!

  18. Kloek

    “Dom om slechts een wens vast te leggen in plaats van een verplichting”

    Dit doet de gemeente Utrecht dus altijd. Zie je ook dat de politiek of de overheid eigenlijk niet de baas is in Utrecht, ze doen net alsof. De mensen met het meeste geld en de vastgoedwereld en de multinationals zijn de baas. Niks links aan.

  19. Peter

    @Scherpschutter
    Het begrip eigendom is vaak niet absoluut, in tegenspraak tot wat u vaak bij DUIC laat horen. Ten aanzien van heel veel eigendom zijn er bijkomende verplichtingen. Bovendien is er vaak zoiets als een morele verplichting. Dat laatste is helaas kortzichtig en waarschijnlijk moedwillig door de gemeente slechts als wens verwoord en niet als keiharde verplichting. Dan nog zou je als projectontwikkelaar het fatsoen en het cultuurhistorisch besef moeten hebben om aan de wens tegemoet te komen. Nu telt alleen geldelijk gewin en wordt er weer iets moois verprutst.

  20. mees kees

    Zo kennen we de gemeente weer: een ‘wens’ uitspreken aan een projectontwikkelaar, de reactiesnelheid op een WOO-verzoek, kritiek terzijde schuiven. En nu moest een omwonerscollectief met onderzoek in de hand naar Raad van State en naar de gemeenteraad in een laatste poging om de stommiteiten van ……ja van welke gemeentelijke afdeling eigenlijk, te pogen af te wenden. Bij SOM (https://somgroep.com) lachen de snelle jongens en meisjes in hun knuistjes😆: erfgoed is iets grappigs van vroeger, maar er moet natuurlijk wel geld verdiend worden.

  21. Vibeke

    @ mees kees
    Je hebt goed verwoord wat er hier aan de hand is. En wat staat er op hun site te lezen:

    ‘Elk belang telt vanaf het begin. De belangen in ons vak zijn groot en verdeeld over veel betrokken partijen. Daarom gaan we graag grondig te werk. We nemen vanaf het begin de belangen van alle stakeholders mee. Met de creativiteit en ervaring van ons team komen we tot de meest optimale oplossingen voor alle betrokkenen.’

    Misschien kunnen de omwonenden ze daarmee om hun oren slaan…

  22. Vlinder

    Het geld regeert, niet de gemeenteraad. En dat niet alleen in de stad Utrecht…..

  23. WvR

    @Kloek:
    Dus het is de schuld van anderen dat gemeente Utrecht niks vastlegt?
    Niemand verhindert of verbiedt ze dat te doen.
    Ze doen het eenvoudigweg niet.
    Ze hebben de mogelijkheden, maar weigeren die, of weten niet hoe die te gebruiken. Bijzonder zorgwekkend.

  24. Nico

    Mag ik zeggen dat onze gemeente smaak heeft? WANSMAAK wel te verstaan.
    Dit moois mag gesloopt worden en boven de ingang biep geeft men toestemming voor een verlichting welke op een kermis nog zou misstaan………..

  25. Joris

    Is er nou geen creatieve architect die ervoor kan zorgen dat het ontwerp van de nieuwe uitbouw zo wordt aangepast dat de veranda erin kan worden opgenomen in plaats van volledig verwijderd. Projectontwikkelaars schermen vaak met kreten als ‘met behoud van authentieke elementen’. Kijk er nog eens naar. Omwonenden tevreden en misschien nog meer belangstellende kopers van bijzondere appartementen. Nu is het welles nietes. Schiet niet op.

  26. Steven

    @Joris, het lijkt een opgemetselde witte bak te gaan worden valt hier te lezen: https://www.koddearchitecten.nl/projecten/deken-roesstraat-utrecht.html
    Erg jammer van die prachtige veranda.

  27. Bewoner

    De reactie van SOM van vandaag 1 April is: wij beginnen gewoon nu met slopen.
    De reactie vd RvS wordt niet afgewacht.

  28. Eduard F.

    @Koel Hoofd

    Wauw. De schuld van “links”. Alsof het merendeel van de sloop ten faveure van lelijke nieuwbouw niet gewoon op basis van kapitalistische motieven plaatsvindt.

    En vervolgens praat je deze kwestie alsnog goed, omdat het om privaat eigendom gaat en de omwonenden dus geen recht van spreken hebben. Dus wat is je standpunt nou eigenlijk?

  29. Michiel

    Eduard:
    Maar we hebben een een kneiterlinks stadsbestuur dat dit dus blijkbaar allemaal ofwel prima vindt, ofwel faciliteert, ofwel te onkundig is om het te voorkomen.

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).