De mede-oprichter van Le Guess Who?, Johan Gijsen, stopt met zijn werk voor het Utrechtse festival. Het evenement werd in 2007 voor het eerst georganiseerd om ondervertegenwoordigde muziek een podium te geven. In al die jaren is het uitgegroeid tot een festival met internationale aandacht. De vijftiende jubileumeditie van Le Guess Who? vindt dit jaar plaats van 10 tot en met 13 november in Utrecht. Tijdens het festival is er muziek, film, beeldende kunst en meer te zien in onder meer poppodia, theaters, kerken, musea en werfkelders. We vroegen Johan hoe de eerste editie van het festival was en wat Utrecht mist.

Waarom stop je bij Le Guess Who?

“Ik vind het gezond om in beweging te blijven. Zo is Le Guess Who? ook groot geworden: door elke keer weer kleine stappen te zetten. We wilden altijd in beweging blijven. Het is een cliché, maar het is mijn kindje. In de loop der jaren is dat groot geworden en op een gegeven moment moet je je kind loslaten vind ik. Dat is ook goed voor het kind. Verder wil ik mezelf blijven prikkelen. Doordat Bob (van Heur, de artistiek directeur, red.) en ik het zelf op hebben gezet, is het altijd prikkelend gebleven. Maar nu is het voor mij gewoon goed. Ik heb er een half jaar over nagedacht en krijg heel veel positieve reacties op mijn besluit. Dat is hartverwarmend en heel fijn. Ik kijk er met opgeheven hoofd op terug. We kwamen van ver en ik vind het gaaf dat het allemaal gelukt is. Nu zijn we gevestigde orde en een begrip.”

Hoe was de eerste editie?

“Dat weet ik nog goed. Het was in Tivoli aan de Oudegracht. Het was een heel sympathiek weekend. Er waren elf bands in twee dagen. Het was niet uitverkocht, maar wel redelijk gevuld. Voor die artiesten was het op dat moment best een groot publiek. Daar waren we ons erg van bewust. Als programmeur kan je namelijk dingen neerzetten die je zelf geweldig vindt, maar de truc is om er publiek voor te krijgen. Daar hebben we de afgelopen jaren grote stappen in gezet. Le Guess Who? is meer dan de som der delen van de artiesten. Mensen kopen blind een kaartje voor het avontuur. Dan moet het programma natuurlijk goed zijn, want anders komen ze het jaar daarna niet meer terug.”

Hoe zijn jullie op het idee gekomen voor Le Guess Who?

“Destijds waren het in Tivoli, waar ik als programmeur werkte, gouden jaren. Alles kwam voorbij: van Editors, Franz Ferdinand, R.E.M., White Stripes, Queens of the Stone Age, Arctic Monkeys tot Snoop Dogg. Dat was ontzettend gaaf, maar ik merkte dat veel van de muzikanten waar ik zelf van hield moeilijk konden toeren. Er was geen publiek voor die artiesten. Daar liepen we een beetje tegenaan. Zo begon het idee voor Le Guess Who?”

Wat voor artiesten zijn dat dan?

“Wij noemen dat ‘het andere geluid’. En dat heeft meerdere betekenissen. Je hoort inderdaad dingen die je anders niet snel zou horen, maar het heeft vaak ook een wat activistisch karakter. Wij zelf niet, maar de artiesten die we op het podium zetten wel. Maar het andere geluid bereik je ook door mensen in aanraking te laten komen met andere culturen.”

Wat vind je zo mooi aan het festival?

“Het is een groot festival geworden, maar het voelt nog steeds alsof je met een klein aantal mensen iets bijzonders aan het beleven bent. Mensen voelen nog steeds dat er heel veel liefde en aandacht in het festival zit. Die liefde krijg je ook terug van het publiek.”

Naar welke onderdelen kijk je uit tijdens de komende editie?

“Het is weer diverser dan ooit. Van flamencodiva’s als Lole Montoya en Estrella Morente, tot de 87-jarige jazzlegende Abdullah Ibrahim. De artiesten komen uit 46 verschillende landen. Ook hebben we een gratis dagprogramma: U? Daarmee gaan we de Utrechtse wijken in, zoals Overvecht en Kanaleneiland. We werken daarvoor samen met andere initiatieven in de stad.”

Hoe en wanneer was je voor de eerste keer in Utrecht?

“Het was vast niet de eerste keer, maar ik woonde toen nog in Limburg en ging met vrienden naar Lowlands. We gingen altijd Chinees eten bij Charlie Chiu’s in Hoog Catharijne. Voor mij was het destijds echt een begrip. Nu zit het nog in Overvecht, maar het zat 25 jaar in Hoog Catharijne. Daar gingen we altijd naartoe. Ieder jaar, op de heen- en terugweg van Lowlands.”

Waar kan je culinair genieten in Utrecht?

“Bij Ana’s Lams Dis op de Voorstraat. Daar kan je waanzinnig lekker eten halen. Dat geldt ook voor het Ethiopische restaurant Sunshine. En als ik een avondje wil dineren, zijn Het Ketelhuis en Fico mijn favorieten.”

En waar drink je het lekkerste biertje in Utrecht?

“Bij De Kromme Haring. Gijs, de eigenaar, heeft een hele goede muzieksmaak, houdt net als ik van wielrennen en van lekker bier.”

Waar kom je tot rust in Utrecht?

“Bij twee platenzaken: Dig It! en Plato. Als ik de tijd heb, vind ik het heerlijk om daar op mijn gemak door de bakken te graven en rond te struinen. Dat doe ik het liefst heel de dag. Bij beide zaken zijn de eigenaren en de werknemers kenners en kunnen je dus ook dingen tippen.”

Wat mist Utrecht? 

“Ik maak me oprecht zorgen om de toekomst van dB’s. Het belang van dB’s voor de stad en zeker voor de muziek in Utrecht is ongekend. Het is een vrijplaats voor muzikanten waar ze kunnen repeteren, zowel amateurs als professionals. Maar het is ook een plek waar artiesten elkaar ontmoeten. Van Kensington tot John Coffey, iedereen verzamelt daar. Je moet niet onderschatten wat het betekent als kunstenaars een plek hebben waar ze zich op hun gemak voelen en met elkaar in contact komen. Het is veel meer dan een oefenruimte en een podium. Als dB’s wegvalt, is dat een enorm gemis.”

Utrecht is…

“…dé muziekstad van Nederland.”