Verdwenen winkels: Max van Praag’s Platenspeciaalhuis aan de Amsterdamsestraatweg Verdwenen winkels: Max van Praag’s Platenspeciaalhuis aan de Amsterdamsestraatweg

Verdwenen winkels: Max van Praag’s Platenspeciaalhuis aan de Amsterdamsestraatweg

Verdwenen winkels: Max van Praag’s Platenspeciaalhuis aan de Amsterdamsestraatweg
Amsterdamsestraatweg 148, voorheen Max van Praag
Net als de oprichter van Muziek Staffhorst was Max van Praag van oorsprong zelf artiest. Velen kenden hem van de VARA-radio, Nederlandstalige platen en feestelijke optredens. Na zijn zangcarrière begon Van Praag een grammofoonplatenwinkel, die uitgroeide tot een klein imperium met zeven vestigingen — allemaal in Utrecht. Zijn zoon Chiel zou de zaak voortzetten, maar het liep anders door verschil van inzicht, stijgende huurprijzen en de komst van de cd.

Net als de oprichter van Muziek Staffhorst was Max van Praag van oorsprong zelf artiest. Velen kenden hem van de VARA-radio, Nederlandstalige platen en feestelijke optredens. Na zijn zangcarrière begon Van Praag een grammofoonplatenwinkel, die uitgroeide tot een klein imperium met zeven vestigingen — allemaal in Utrecht. Zijn zoon Chiel zou de zaak voortzetten, maar het liep anders door verschil van inzicht, stijgende huurprijzen en de komst van de cd.

Amsterdammer Max van Praag had op z’n 18e een talentenjacht van de VARA gewonnen en besloot toen muzikant te worden. Hij ontmoette zijn vrouw Sari Hornemann, die ook zong, in een cabaretgroepje. De joodse familie moest tijdens de Duitse bezetting onderduiken in Boskoop. Vader, moeder en zus werden opgepakt en vermoord in Auschwitz. Sari, Max en zijn oudere broer Jaap overleefden de oorlog.

Al kort na de bevrijding werd Max van Praag onderdeel van het Radio-Cabaret-Ensemble bij de VARA en ging optreden met het Accordeola-orkest. Zijn revueoptredens waren ook regelmatig in Utrecht, zoals in het N.V.-huis, Trianon en Tivoli. Van Praag werd in de jaren vijftig enorm populair met vrolijke Nederlandse liedjes, bijvoorbeeld ‘Als ik tweemaal met mijn fietsbel bel‘. Samen met Willy Alberti vormde hij het duo De Straatzangers, dat succes had met ‘Als de klok van Arnemuiden’. Ook nam Van Praag nog een plaatje op met zijn 10-jarige dochter Marga (die later het Jeugdjournaal zou presenteren en een boek over haar vader schreef).

Tekst loopt door onder de foto

Max van Praag (Ben van Meerendonk, IISG)

Grammofoonplaten

Toen Max de 50 zag naderen, ging hij nadenken over een toekomst na zijn zangloopbaan. In navolging van zijn broer Jaap van Praag (de latere Ajax-voorzitter) in Amsterdam, begon hij in 1959 een platenwinkel in Utrecht. De eerste zaak was niet in de binnenstad maar aan de Amsterdamsestraatweg 148, een winkelpand uit 1938 op de hoek met de Dijkstraat naast het spoorviaduct. Van Praag schreef aan zijn relaties: ‘5 September a.s. zal een grote dag voor mij zijn – een wens van jaren zal dan in vervulling gaan: ik open mijn platenwinkel in Utrecht. Na deze opening – op het voor winkels gebruikelijke uur – zal mijn schatkist (bijna) leeg zijn. Ik geef dus géén receptie, maar ik zal het bijzonder prettig vinden U die dag tóch in mijn platenspeciaalhuis te mogen begroeten.’

Tekst loopt door onder de foto

De platenwinkel in 1975 (Het Utrechts Archief)

In de wat rommelig ingerichte winkel was een toonbank met koptelefoonhoorns waarmee klanten plaatjes konden voorbeluisteren. Max’ vrouw Sari stond ook hele dagen in de zaak en kon goed met klanten omgaan, terwijl Max zelf ongeduldig en wantrouwend kon zijn. Wel had hij een warme band met het winkelpersoneel, waardoor hij (later toen dat nodig was) moeite had mensen te ontslaan. Het gezin Van Praag bleef overigens altijd in Hilversum wonen.

Max was vooral goed in publiciteit en haalde sterren naar de winkel voor signeersessies, zoals The Blue Diamonds en Trini Lopez. Begin 1960 adverteerde hij: ‘De Duitse teenager-vocaliste Conny komt zaterdagmiddag persoonlijk haar nieuwe grammofoonplaten verkopen bij Max van Praag’s Platenspeciaalhuis. U komt toch òòk even?’ Een foto laat zien dat zich honderden jonge Utrechters voor de deur aan de Amsterdamsestraatweg verdrongen.

Tekst loopt door onder de foto

Drukte voor de Duitse zangeres Conny, 1960 (F.F. van der Werf, Het Utrechts Archief)

In 1964 ontving Max van Praag de Gouden Harp voor zijn bijdrage aan de Nederlandse muziek. Tegelijkertijd kwam zijn honderdste plaat uit, waarmee hij een streep zette onder zijn zangcarrière. Van Praag vierde het vijfjarig bestaan van het Platenspeciaalhuis met een muziekavond in Tivoli en opende een tweede vestiging: aan de Steenweg 35 in de binnenstad. Het was een bloeitijd voor de platenbranche met de opkomst van Veronica, de Top 40 en Hilversum 3. Ook groeide het bedrijf mee met de stad door filialen in de nieuwe winkelcentra Troosterhof, Kanaleneiland en Overvecht. Max’ vrouw Sari werd chef van die laatste vestiging en stond daar bekend als ‘de koningin van Overvecht’. Hun 20-jarige zoon Chiel liep er stage.

Free Record Shop

In september 1973 opende Willy Alberti het nieuwste en grootste filiaal van Max van Praag in Hoog Catharijne, naast een kleinere vestiging aan de Stationstraverse. Filiaalchef in Hoog Catharijne werd Chiel van Praag, die echter door zijn vader op de vingers werd gekeken en bekritiseerd. Hij verweet Chiel onder andere dat die teveel tijd besteedde aan zijn radiowerk bij de NRCV.

Eind jaren zeventig speelden huurprijsverhogingen en zware personeelslasten het bedrijf parten. Het filiaal aan de Steenweg moest worden gesloten. In 1981 kreeg Chiel van Praag, inmiddels toegetreden tot de directie, ruzie met zijn vader over een reorganisatie en vertrok naar Veronica. Behalve financiële zorgen kreeg Max van Praag ook steeds meer gezondheidsproblemen. In 1982 moest de zaak in Hoog Catharijne met pijn in het hart worden verkocht aan de Free Record Shop van Hans Breukhoven. Alleen de filialen Kanaleneiland en Overvecht bleven over. Om te investeren in cd’s — de nieuwe geluidsdrager — wilde Max een hypotheek op zijn huis nemen, die de bank weigerde. Zo kwam er in 1984 een einde aan het bedrijf. De winkel in Overvecht maakte nog een doorstart als Trendsetter Records. Toen Max van Praag in 1991 overleed, plaatsten oud-medewerkers een advertentie: ‘Je was een goede werkgever, maar bovenal een goedhartig mens.’

Arjan den Boer

Arjan den Boer

Arjan den Boer is publicist over geschiedenis, design, monumenten en architectuur. Voor DUIC schrijft hij dit jaar over verdwenen villa's in Utrecht.

Profiel

9 Reacties

Reageren
  1. Dirk

    Er was ook nog een filiaal op de van Egmondkade 90. Ik heb daar nog schitterende lp’s van The Kinks en Neil Young inde opruiming gekocht.

  2. echte utrechter

    Bekende zaak met zijn Decca en Columbia reclame’s. Er waren echter wel betere platenwinkels. De gouden harp bijv. (ook op de straatweg.)
    Ik haalde er eind ’60/begin ’70 elke week “het gedrukte exemplaar van de Nederlandse Top 40” van Veronica.
    Bij zowat elke platenzaak gratis te krijgen maar op een gegeven moment begon van Praag er geld voor te vragen Eerst een stuiver en later een dubbeltje.
    Ik vond dat zo idioot en heb daar wat van gezegd. Niet om de hoogte van het bedrag, wel om de inhalerigheid.
    Dat leverde niets op dus vervolgens mijn heil (voorgoed) bij Staffhorst gezocht. Die waren trouwens toen al ook veel beter gesorteerd…..
    Niet zo heel lang daarna was de zaak gesloten.

  3. Kees Truijens

    “…fietsbel bel, nou dan weet je ‘t wel”. Schattig toch!

  4. Marcel Bovy

    Van Praag was in 1958 ook de organisator van het Loosdrecht Jazzconcours, voorloper van het Loosdrecht Jazzfestival.

  5. Rien

    Aan Dirk , de platenzaak op de van egmondkade 90 was niet van v Praag maar van H.Coers.

  6. Geenstijl@Utrecht

    Mooi stuk weer Arjan,ach maar toen was geluk nog heel gewoon,mooie tijd was dat.

  7. Ton

    “koptelefoonhoorns” = mono-platen !

  8. Ward

    Mooi stuk, goed geschreven. Niet te lang, niet te kort en mooie opbouw.

  9. Max Bokking ( oud medewerker MvP)

    Jammer weer dat er een foto in het artikel zit waar, volgens de schrijver, Max van Praag op staat. Echter is dat een foto van Jaap van Praag. De broer van Max. Hij had in Amsterdam op het spui een grammofoonplaten winkel.

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).