San Francisco, Kuala Lumpur, Nairobi – het zijn wereldsteden waarmee Utrecht zich sinds deze week mag meten. De Domstad is geselecteerd voor het nieuwe ‘Pioneering Places Programme’ van het World Economic Forum (WEF). Utrecht wordt onder andere door de ‘gezonde’ wijk Cartesius gezien als pionier in innovatieve oplossingen voor stedelijke uitdagingen.
De officiële aftrap van het éénjarige Pioneering Places-programma was op 21 oktober, tijdens de Urban Transformation Summit in de Amerikaanse stad San Francisco. Namens Utrecht was Michiel Dijkman daarbij aanwezig, directeur van Economic Board Utrecht. Dat is een samenwerkingsverband tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden om de economie in de regio Utrecht te stimuleren.
Cartesius
Samen met Kuala Lumpur (Maleisië), Medellín (Colombia), Montréal (Canada), Nairobi (Kenia) en San Francisco (Verenigde Staten) vormt Utrecht een groep van zes steden die volgens het WEF een voorbeeldfunctie hebben. Ze lopen voorop in oplossingen van universele stedelijke uitdagingen, zoals problemen met huisvesting, infrastructuur en gezondheid.
De tekst loopt door onder de foto.

Vanwege het laatstgenoemde thema is Utrecht ‘Heart of Health’ geselecteerd; de aanduiding die de Economic Board Utrecht aan de regio heeft gegeven. Een belangrijke reden hiervoor is de wijk Cartesius; gelegen rondom het CAB-gebouw dichtbij station Zuilen. De bouw van de wijk begon in 2021 en is nog steeds niet afgerond, maar sinds 2023 is een gedeelte al bewoond.
Blue Zones
Het is een ‘speciale wijk’, zegt Onno Dwars, directeur van gebiedsontwikkelaar Ballast. Niet alleen omdat er zo’n 3.500 woningen op minder dan 25 hectare komen, maar ook omdat er een uniek doel aan hangt: inwoners van Cartesius moeten gemiddeld vijf jaar langer gezond kunnen leven dan inwoners van andere Utrechtse wijken. Die missie wordt gemonitord door een tienjarig onderzoek, uitgevoerd door het UMC Utrecht, Universiteit Utrecht en Hogeschool Utrecht.
Cartesius is geïnspireerd op de zogenoemde Blue Zones: gebieden waar mensen bovengemiddeld oud worden, mede dankzij hun leefstijl en omgeving, zoals op het Japanse eiland Okinawa of het Italiaanse Sardinië. Ook in Utrecht worden elementen uit deze zones toegepast, zoals faciliteiten voor beweging en gezond eten, de aanwezigheid van dieren en een ‘community manager’ die sociale verbinding stimuleert.
Utrecht internationaal op de kaart
Mede vanwege dit concept mag Utrecht nu dus deelnemen aan het Pioneering Places Programme van het WEF. De komende twaalf maanden wisselen de deelnemende steden ervaringen uit op internationale bijeenkomsten en delen hun ideeën met andere steden.
Maar hoe komt een ‘stadje’ als Utrecht (ter vergelijking: Nairobi, de grootste stad van de zes, is met 4,8 miljoen inwoners in 2024 bijna dertien keer zo groot) op de radar van het World Economic Forum? “Utrecht werd in de zomervakantie benaderd. Het WEF zag veel mooie dingen gebeuren”, vertelt Michiel Dijkman vanuit de Verenigde Staten.
De tekst loopt door onder de foto.

Volgens Dijkman zijn er meerdere factoren die Utrecht internationaal op de kaart hebben gezet. Zo werd de wijk Overvecht eind 2024 geselecteerd voor het Bloomberg Harvard City Leadership Initiative, waarbij onderzoekers van de prestigieuze universiteit van Harvard meedenken over de toekomst van jongeren in de wijk.
Ook innovatieve projecten zoals de autoloze Merwedekanaalzone en de nauwe samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen in Utrecht maken volgens hem indruk.
World Health Organization
Bovendien, vertelt Dijkman, vindt het WEF het interessant dat de Cartesius-missie ook onderzocht wordt. Zo kan het concept – als het werkt – gekopieerd worden naar andere steden.
Het onderzoek was in eerste instantie niet het plan, maar betrokken bij Cartesius werden er door kennisinstellingen op gewezen dat de ‘vijf jaar langer leven’-claim onderzocht zou moeten worden. Professor dr. Roel Vermeulen (Universiteit Utrecht) leidt inmiddels het onderzoek.
Ook de World Health Organization (WHO) raakte na een bezoek van betrokkenen, onder meer Michiel Dijkman, zo geïntrigeerd, dat Cartesius werd geselecteerd als een van haar tien pilotregio’s wereldwijd. Inmiddels onderzoekt ook de WHO hoe gezond Cartesius is. “Dat alles heeft als een sneeuwbaleffect gewerkt op onze internationale naamsbekendheid,” zegt Dijkman.
Wat levert het Utrecht op?
Een belangrijke vraag is wel: wat heeft Utrecht zelf aan deze internationale samenwerkingen? “Allereerst natuurlijk erkenning”, zegt Dijkman. “We zetten Utrecht op de kaart met het imago dat we willen: ‘Heart of Health’.”
De tekst loopt door onder de foto.

Ook benadrukt hij dat Utrecht door de Europese Commissie is uitgeroepen tot de meest competitieve regio van 232 Europese regio’s. “We staan al vijftien jaar in de top vijf, maar bijna niemand weet dat we het zó goed doen. De burgemeester zegt weleens: ‘Utrecht mag wat minder bescheiden zijn’. Dat proberen we nu actief te veranderen door meer internationale contacten aan te halen.”
Internationale zichtbaarheid helpt volgens hem bij het binnenhalen van Europees geld, het aantrekken van kennis en het versterken van de regionale economie. “Er zijn regio’s die economisch verder zijn, maar de balans tussen welzijn en welvaart is hier heel goed. Daarom scoren wij zo hoog. En als zo’n Cartesiuswijk écht werkt, kunnen we dat concept ook internationaal verkopen.”
Geïnspireerd door andere landen
Tijdens de top in San Francisco sprak Dijkman onder meer met politici, zoals een wethouder van Washington DC en de gedeputeerde van de Argentijnse provincie Buenos Aires. Ook zat hij in panels, gesprekken en nam hij deel aan ondertekenmomenten. “Dat is inspirerend, daar leer je van, en dat neem je mee naar Utrecht.”
Ook heeft hij geluisterd naar de voorbeelden van de andere steden, zoals Kuala Lumpur en San Francisco, die het goed doen op het gebied van circulaire economie. “Dat kan voor Utrecht ook interessant zijn.”
De top duurde tot donderdag 23 oktober, waarna Dijkman met een trots gevoel naar huis ging. “Het is toch bijzonder om in het rijtje te staan met een Montréal of San Francisco.” Nu is het afwachten wat de rest van het jaar brengt.
World Economic Forum
Het World Economic Forum is een internationale non-profitorganisatie, opgericht in 1971, die publieke en private leiders (onder andere ondernemers, politici, academici) samenbrengt om mondiale uitdagingen aan te pakken. Het forum is vooral bekend van de jaarlijkse vergadering in het Zwitserse Davos.
Gekoppelde berichten
Monumentaal CAB-gebouw aan Cartesiusweg in de verkoop; dB’s neemt voortouw in herbestemming
Het CAB-gebouw aan de Cartesiusweg gaat verkocht worden door de NS. Het gemeentelijk monument uit…
Bouw duurzame wijk Merwede in Utrecht van start; grootste autovrije wijk van Nederland
Maandag wordt de eerste paal geslagen voor de nieuwe wijk Merwede, de grootste autovrije stadswijk…
Wordt Cartesius ook echt de gezondste wijk van Utrecht? De WHO gaat het onderzoeken
De nieuwe stadswijk Cartesius wordt straks de gezondste plek van Utrecht, waar inwoners gemiddeld langer…
21 Reacties
ReagerenJammer dat een prijsje belangrijker is dan de daadwerkelijke schadelijke belabberde woonkwaliteit en woonomgeving met een extreeem ophokgehalte. Heel veel mensenkippetjes die heerlijk veel belastingeitjes leggen onder het winnende marketingsucces van de Bluezone. Gebakkenlucht waar de voormalige eigenaar veel centjes mee heeft opgestreken.
Torens! Waar blijven de torens?
Wat een eer!!! San Francisco. Een van de duurste steden ter werrld met megahoge criminaliteit en megaveel daklozen/junks.
Nairobi. Een Afrikasnse parel. Sloppenwijken. Aids. Misdaad. Milieuverontreiniging.
Wat een eer !!!
de vierde stad van NL heeft al decennialang een calimero complex, zo vermoeiend
Zie ook de reacties uit 2023 over de Carthesiusdriehoek.
Dit verhaal staat bol van wensdenken, betutteling op gebied van leven en vervoer,en bouwen voor de linkse elite. En aldus de gezondheid van appels met peren vergelijken.Zoals dit alles ook in de Merwedekanaalzone en in de toekomst in polder Rijnenburg zal gebeuren
Infrastructuur in Utrecht. Hoort daar ook de stadsboulevard bij?? Daar waar we regelmatig stilstaan met de auto??? Dat kan toch niet gezond zijn als je daar op balkon wil zitten. Want de stilstaande auto’s blazen wel een hoop stank de lucht in.
Grote en kwaliteit zijn verschillende eenheden. Deze wijk streeft na nieuwe uitdagingen en als je kijkt naar KL dat een Metropool is zie je daar toch niet heel veel vernieuwing. Wel kwa architectuur. Toen ik daar tijdelijk woonde kon ik zwemmen op 200 m hoogte in een open bad. Geweldig! Kwa hoogbouw en architectuur is KL zeer divers, in Utrecht mis ik hoogbouw en meer architectuur diversiteit.
De architectuur lijkt nog te veel op wat elders in de Randstad wordt gebouwd. Dat mag wel meer uitdagend gaan worden passend bij dit vernieuwende concept !
I
Dus ze zijn een voorbeeld omdat ze inspiratie hebben gedaan uit zogenaamde “blue zones”, plekken waar mensen ouder worden dan normaal maar waarschijnlijk voornamelijk door geboorteakte fraude. Daarnaast lijkt het me sterk dat mensen daar heel oud worden als het elke zomer 50 graden in die huizen is.
Los van het feit dat ze woningen vrijwel onbetaalbaar zijn.
Die claim is natuurlijk lachwekkend. Demografie gaat belangrijker zijn voor de leeftijdsverwachting dan geografische locatie en een community manager.
Als je dure huizen neer zet, gaan daar hoger opgeleiden wonen die gemiddeld al langer leven.
Wat ik me nog wel voor kan stellen is dat als je er wat sociale huur tussen zet en mensen met elkaar weet te verbinden, dat de ene demografie de ander op sleeptouw kan nemen. Maar dit gaat geen 5 jaar uitmaken.
Goed dat ze het onderzoeken zodat toekomstige projecten niet dit soort claims kunnen doen.
Stuurvrouwtje is wel benieuwd hoe je met een onderzoek van 10 jaar kan aantonen dat de inwoners gemiddeld 5 jaar langer leven 🙂
Geloven ze het zelf?
Leuk!
Alleen die het kunnen betalen, en de uitverkorenen zijn, die mogen wonen in de nieuwe wijk Cartesius….krijgen alle hulp(en richtlijnen…)om…5 jaar langer gezond te leven? Zelfs ‘moeten’ volgens de directeur van gebiedsontwikkelaar Ballast.
Privilege too the max?
Het enige opzienbarende en ook wel schokkende stukje wat ik uit dit hele verkoop praatje haal. Een verhaal over schouderklopjes van organisaties die toch al een erg discutabele reputatie/ verdeeldheid hebben(WEF) gretig in ontvangst genomen worden.
@ JdV
Vermoedelijk ben je nog nooit in San Francisco geweest.
De charme van die stad is onweerstaanbaar.
Wat een marketing prietpraat in het luchtledige.
Die bluezones, die mensen die daar wonen zijn vergeleken met Amerikanen, meer precies de gemiddelde ouderdom. Amerikanen, de uitvinders van: de life style die je een gegarandeerd een kort leven geeft. Dat is tot op heden zo: kinderen geboren in 2023 zullen gemiddeld 78.4 jaar oud worden, vrouwen iets ouder.
De gemiddelde Nederlander wordt al ouder dan de gemiddelde Amerikaan!
Kinderen geboren in 2021 worden naar verwachting 81.1 jaar en vrouwen iets ouder. Toch is Nederland geen blue zone terwijl we gemiddeld wel stuk gezonder zijn dan die stomme Amerikanen.
@Stuurvrouwtje
Dat is ook niet bedoeling van dat onderzoek, het is de bedoeling dat het bullshit verkoopverhaal blue zone (zie boven) wetenschappelijk wordt ondersteund vanwege het groene kerk ideaal de compacte stad van de intensieve plofmensenhouderij.
Elke medicijnman/vrouw kan namelijk zo vertellen dat niet roken, drinken, gezond eten (alles met mate) en voldoende bewegen ziektes voorkomt waardoor je automatisch ouder wordt. Dat is al lang bewezen. Waarom denken je anders dat de gemiddelde levensspanne in NL hoger is dan in de USA?
Wij leven gezonder dankzij de fiets, het standaard avg-tje en bruin brood met kaas.
Overigens, al die blue zones zijn arme, afgelegen gebieden met sterke sociale cohesie (Okinawa geisoleerd eiland, Sardinie eiland, Nicoya Peninsula schiereiland, Ikaria eiland) en Loma Linda is zelfs een 7e dag adventisten kolonie (streng in konijnenvoerleer, soort PvdD) waar je als atheist, VVDer of moslim niet voor je lol tussen gaat zitten.
Blue zone Cartesius ligt midden in de stad tussen de snelwegen en tegenwoordig ook een standaard file voor de deur, alles kan worden thuisbezorgd , de sociale cohesie is er met eenpersoonshuishoudens van jonge mensen (uit de hele wereld) niet, wel sterke overpopulatie waar ze in de geidentificeerde blue zones helemaal geen last van hebben. Daarnaast is te verwachten dat mensen er kort zullen wonen omdat je er geen gezin kan stichten en een relatie al moeilijk wordt. In die blue zones wonen mensen hun hele leven…
Ergo, al zou het onderzoek 100 jaar duren, wat ze zogenaamd willen aantonen kunnen ze nooit bewijzen vanwege inconsistentie en ‘zelfselectie aan de poort’ van de onderzoekspopulatie welke zich ook niet zal conformeren aan de gewenste life style wat men poogt te onderzoeken.
In hun schijnwereld geven gelijkgestemden elkaar prijzen in dappere omging hun gelijk te krijgen.
In de echte wereld worden mensen tegen peperdure prijzen n konijnenhokken opgehokt en beperkt in hun vrijheid middels allerlei beperkingen door een overheid die maximale controle wilt.
Op termijn zullen we erachter komen hoe ongezond wonen op zo’n plek is.
hoe krijgen ze straks die twee hijskranen er uit? per hijskraan?
Waar je al niet druk mee kunt zijn als gemeente.
Het hoge ziekteverzuim onder onze ambtenaren, het oplossen van de miljoenenbezuinigingen op de zorg van de inwoners van Utrecht en een begrotingstekort van bijna 100 miljoen euro lijken mij veel belangrijkere zaken om mee aan de slag te gaan.
🙄
Aanstelleritis.
@buurtbewoner, inderdaad mee eens, stop als stad van bijna 400.000 inwoners, de 4e stad van de Randstad, met Calimero denken !! Die tijd is echt voorbij nu !!
@jdv.. Kuala Lumpur en Medellin zijn beslist geen rampen steden. De laatste heb ik pas bezocht. Geweldig werk hebben ze in Colombia verzet daar .
@Bob
Medellin geen rampenstad?
Je bent zeker alleen in de toeristenbuurt gebleven.
Kuala Lumpur, Maleisie erbij slepen is nogal krom. Maleisie is een islamitische staat en in de islam is alles wat ongezond is haram. Sharia wetgeving met lijfstraffen houdt de bevolking daar in het gareel, niet vanwege gezondheid maar omdat het Allahs wil is.