Begin augustus arriveren de eerste minderjarige vluchtelingen bij de nieuwe Utrechtse opvanglocatie van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Aan de Meentweg in De Meern is een woning omgebouwd zodat er plek is voor ongeveer 18 jongeren, die in leeftijd variëren van 14 tot 18 jaar, en minimaal twee begeleiders. Het openen van deze opvangplek ging niet zonder slag of stoot. Vanuit de buurt kwam namelijk verzet, onder meer in de vorm van een petitie en juridische procedures. De gemeente heeft begin 2020 echter groen licht gegeven, waardoor er straks toch opvang mogelijk is.

Het huis aan de Meentweg, dat zich op het laatste adres aan het einde van de straat bevindt, is ooit gekocht voor zo’n 900.000 euro. Vervolgens is de woning voor nog eens 300.000 euro verbouwd. Zo is er onder andere een aanbouw tegen het huis gezet, zodat er binnen meer ruimte is.

De meeste slaapkamers bieden plek aan twee personen. Naast twee bedden staat er in iedere kamer een koelkast, een bureau en een kledingkast. Op beide verdiepingen is er een badkamer en toilet, die doen denken aan de sanitaire voorzieningen van een sporthal. Voor de begeleiders van de jongeren is een aparte hoek ingericht. Hier bevindt zich een kantoorruimte, twee kleine slaapkamers met ieder één bed en een aparte badkamer. Omdat er 24-uurs begeleiding is zijn er altijd minimaal twee medewerkers van het COA aanwezig in het huis en overdag zijn er straks meestal drie.

Tekst loopt door onder afbeelding

Het huis beschikt ook over een woonkamer met twee zithoeken en twee televisies. Ook staat er in de woonkamer een grote eettafel, een voetbaltafel en er hangt een wereldkaart aan de muur. Om het huis ligt een forse tuin die aan de achterzijde deels is ingericht als zithoek. Daarachter ligt nog een groot grasveld.

Evaluatie

De eerste twee jongeren arriveren op 1 augustus. Dat aantal wordt gefaseerd opgebouwd tot er straks acht minderjarige vluchtelingen wonen. “Dit zal de eerste drie maanden ook zo blijven”, zegt Rick van Rosmalen, locatiemanager van de opvangplek. “Na die periode vindt een evaluatie plaats. Als dat allemaal goed verloopt kunnen we doorgroeien tot 16 á 20 jongeren, waar ik overigens alle vertrouwen in heb.”

Niet iedereen in de buurt deelt echter het vertrouwen van Van Rosmalen. In 2019 gaf een bewoner, namens een groep omwonenden aan dat er vooral zorgen zijn over de keuze van de locatie en de doelgroep die er komt te wonen. “De betrokken bewoners – die overigens niet tegen opvang in kleinschalige woonvoorzieningen zijn – vinden de keuze om twintig voornamelijk mannelijke asielzoekers in de leeftijd van 14 tot 17 jaar op deze locatie Meentweg 168 te huisvesten onbegrijpelijk.”

Van Rosmalen noemt de plek juist een ‘perfecte locatie om jongeren op te vangen’. “Het is een rustige omgeving én verschillende voorzieningen zoals scholen en sport liggen op fietsafstand.”

Procedures

De opvanglocatie heeft een vergunning om tien jaar op de plek aan de Meentweg te blijven. Er lopen echter op dit moment twee juridische procedures tegen de vergunningen. Er is een tijdelijke omgevingsvergunning en een tijdelijke onttrekkingsvergunning verleend voor de opvang. Enkele omwonenden die bang zijn voor overlast hebben tegen beide vergunningen beroep aangetekend. De zitting daarover is op 15 oktober. Het is de verwachting dat de rechter binnen zes weken oordeelt of de vergunningen in stand blijven, vernietigd worden of dat de gemeente opdracht krijgt om bepaalde punten nader te onderzoeken en daar een (aanvullend) besluit over te nemen.

Tekst loopt door onder afbeelding

Van Rosmalen denkt dat de zorgen en in sommige gevallen ook het onbegrip van omwonenden vooral te wijten is aan de slechte communicatie in het begin van het proces. Zo kregen zij opeens te horen dat het huis dat te koop stond was gekocht door het COA om er een opvanglocatie van te maken, zonder dat zij van tevoren op de hoogte waren gebracht.

“Ik heb ondertussen best veel mensen gesproken uit de buurt. Iedereen deelt eigenlijk wel de waarde dat kinderen een veilige omgeving nodig hebben, maar ook zijn er zorgen. Ik probeer alle vragen van bewoners te beantwoorden en ze te betrekken bij het proces. Ik verwacht hier ook geen overlast. Deze plek is niet te vergelijken met bijvoorbeeld Ter Apel of Overberg. Hier wordt veel kleinschaliger gewerkt, waardoor er onder de jongeren minder groepsdruk is en wij ze intensiever kunnen begeleiden. Bovendien wordt er gewerkt aan een meldpunt voor omwonenden.”

Wereldburgering

De jongeren die in De Meern belanden zijn zogenoemde ‘alleenstaande minderjarige vreemdelingen’. Dit zijn kinderen die zonder ouders of andere personen die het gezag hebben naar Nederland zijn gekomen. Ze hebben een asielaanvraag doorlopen die is afgewezen of ze zitten nog in een procedure. Bij de opvangplek in De Meern staat inburgeren dan ook niet centraal. Ze blijven op die plek tot ze 18 jaar oud zijn en daarna gaan ze naar het reguliere asielzoekerscentrum, terug naar het land van herkomst of er wordt een nieuwe procedure gestart. “Bij ons ligt de focus daarom op wereldburgering”, aldus Van Rosmalen.

Tekst loopt door onder afbeelding

Om de buurt kennis te laten maken met de jongeren, de begeleiders en de opvangplek is op 4 september een kennismaking georganiseerd. Hoe die dag er precies uit gaat zien is echter nog afhankelijk van de dan geldende coronamaatregelen. De bewoners van de wijk ontvangen daar spoedig een wijkbericht over.

Met het openen van de locatie in De Meern heeft Utrecht straks drie opvangplekken van het COA. Zo is het azc en Plan Einstein te vinden aan de Joseph Haydnlaan. Bij Plan Einstein komen de mensen vanaf de eerste dag in contact met omwonenden via bijvoorbeeld cursussen en activiteiten. De gemeente heeft begin juni tot slot aangegeven open te staan voor een extra opvanglocatie om ook in de toekomst een evenredige bijdrage te leveren aan de opvang van asielzoekers.