De vaccinatiegraad in Utrecht is sinds 2020 zo sterk gedaald dat de gemeente nu met een actieplan komt om verdere uitbraken van infectieziekten te voorkomen. Met het ‘Actieplan verhogen vaccinatiegraad’ wil Utrecht het percentage ingeënte kinderen weer boven de 90 procent brengen, naar de norm van de Wereldgezondheidsorganisatie.
De vaccinatiegraad in Utrecht is sinds 2020 zorgwekkend gedaald. De daling van de vaccinatiegraad vergroot het risico op uitbraken van infectieziekten. Ook zijn de verschillen tussen wijken en tussen herkomstgroepen toegenomen, wat leidt tot ongelijkheid in gezondheid. Dat meldt het college van B&W in de Voortgangsbrief Volksgezondheid Q3-Q4 aan de raad.
In Overvecht en Zuidwest – met name Kanaleneiland – is dit tussen 2023 en 2024 verder afgenomen, blijkt bovendien uit een raadsbrief in september. Eén op de drie tweejarigen in Overvecht is bijvoorbeeld niet volledig gevaccineerd. In Zuid en Oost lijkt de vaccinatiegraad in 2024 juist te stabiliseren of licht te stijgen ten opzichte van 2023.
Turkse versus Marokkaanse gemeenschap
Ook de vaccinatiegraad bij kinderen met een Marokkaanse of Turkse herkomst ligt lager dan bij kinderen met een Nederlandse achtergrond. Wel was er in 2024 een lichte stijging in vaccinatiegraad voor jongeren met een Nederlandse en Turkse herkomst, tegenover een forse daling onder jongeren met een Marokkaanse herkomst.
Volgens Stichting Sleutelpersonen Utrecht (SSU) kan dit te maken hebben met de sterke loyaliteit binnen de Turkse gemeenschap aan Turkije, waar vaccinatie verplicht is. Adviezen vanuit moskeeën en gerichte informatie zouden ouders stimuleren hun kinderen te laten vaccineren. Ook het verspreiden van filmpjes in meerdere talen en wijkbijeenkomsten via SSU droeg mogelijk bij aan de stijging.
De stichting geeft aan dat de Marokkaanse gemeenschap in Nederland meer versnipperd is en een minder sterke band met Marokko heeft. Daarnaast speelt volgens de stichting desinformatie via sociale media en influencers een negatieve rol.
Actieplan
Omdat het college van B&W zich zorgen maakt over het dalende vaccinatiegraad, liet het in juli al weten bezig te zijn met het opzetten van een actieplan. In september volgde een commissiedebat, waarvan de input is meegenomen in het gepresenteerde ‘Actieplan verhogen vaccinatiegraad’. Deze is nu dus gepresenteerd.
Het plan richt zich op drie pijlers: verbetering van het vaccinatieaanbod, gerichte communicatie en voorlichting én samenwerking met partners in de stad. De ambitie is om de vaccinatiegraad naar de WHO-norm van meer dan negentig procent te krijgen. Voor mazelen streeft Utrecht naar de WHO-norm van 95 procent.
Actiepunten
In het plan staat onder andere dat de gemeente het aantal vaccinatiemomenten en -locaties uitbreid, bijvoorbeeld met vrije inloopspreekuren in Overvecht, Kanaleneiland en Leidsche Rijn.
Bovendien moeten er in 2026 meer vaccinatielocaties komen, bijvoorbeeld op scholen en bij verloskundigenpraktijken. Ouders van kinderen met ontbrekende vaccinaties worden dit jaar nog actief gebeld, en professionals van Jeugdgezondheidszorg (JGZ) krijgen in 2026 extra training voor gesprekken over vaccineren.
Daarnaast controleren JGZ-medewerkers voortaan standaard of vaccinaties zijn gegeven. Vanaf september 2025 krijgen zij daarvoor automatische herinneringen via het digitale kinddossier.
16-jarigen worden voortaan meegenomen in de inhaalcampagne voor jongeren van 17 jaar. Zij kunnen sinds oktober al de ontbrekende vaccinaties inhalen via de GGD regio Utrecht.
Ook zet de gemeente in op duidelijkere, toegankelijke communicatie. Zo worden JGZ-brieven makkelijker herschreven (A2/B1-niveau), komen er gerichte campagnes voor ouders van kinderen van 0–4 en 4–18 jaar en wordt sociale media actiever ingezet. Bovendien wordt de samenwerking tussen JGZ, scholen, het UMC en andere partners versterkt.
Uitvoering tot augustus 2026
Het plan kan worden uitgevoerd tot en met augustus 2026, gefinancierd met een rijksbijdrage van 730.000 euro. De maatregelen zijn snel uitvoerbaar en bleken in andere steden, zoals Amsterdam en Den Haag, effectief.
Of het programma na augustus 2026 wordt voortgezet, hangt af van nieuwe financiering en de opgedane inzichten. “Deze ontwikkeling is een maatschappelijk probleem met meerdere, diepgewortelde oorzaken. Het vraagt om een structurele, langdurige aanpak en nauwe samenwerking met diverse partners”, aldus het college van B&W. Het college blijft daarom bij het Rijk lobbyen voor structurele middelen voor de periode na 2026.
Gekoppelde berichten
Zorgen over vaccinatiegraad in Utrecht, kans op uitbraak van verschillende ziektes
Het college van Burgemeester en Wethouders (B&W) maakt zich zorgen om de dalende vaccinatiegraad onder…
Gemeente Utrecht wil actie ondernemen om vaccinatiegraad te verhogen
De vaccinatiegraad in Utrecht laat volgens de norm van de World Health Organisation (WHO) wat…
Vaccinatiegraad in Utrecht lager dan in de rest van Nederland
Ziekteverwekkers voor kinkhoest en mazelen gaan meer rond. Toch ligt de vaccinatiegraad bij zuigelingen en…
11 Reacties
ReagerenIk ga een ‘wild’ voorstel lanceren. Koppel de bereidwilligheid om al dan niet je kinderen te laten vaccineren op de een of andere manier aan het eigen risico van de zorgverzekering. Hoe dat en detail en qua uitwerking geregeld moet worden weet ik niet. Dat is voor de politiek, de wetgever en de wetenschap om uit te vogelen. Maar het is een wetenschappelijk bewezen feit dat vaccinaties onnodige (kinder-)ziekten kunnen voorkomen, daar zijn ze immers voor uitgevonden. Laat je je kind niet vaccineren dan loopt het een verhoogd risico op het oplopen van een (ernstige) ziekte die voorkomen had kunnen worden door het betreffende vaccin te geven. Dat ligt op het terrein van de verantwoordelijkheid van opvoeders. Ziek worden door ongevaccineerd te zijn betekent 1 op 1 een stijging van de zorgkosten. Op basis van die wetenschap is het derhalve te verantwoorden om bovengenoemde koppeling te maken. De keuze blijft open: niet vaccineren mag nog altijd. Maar het risico is dan welbewust genomen. Een extra argument is bovendien dat een te lage vaccinatiegraad een negatieve weerslag heeft op de rest van de bevolking en met name op kwetsbaren. Ook dat zal tot extra zorgkosten leiden.
Ten slotte ben ik van mening dat er een groot verschil bestaat tussen desinformatie en vrijheid van meningsuiting. Bewezen apekool verspreiden is geen mening verkondigen maar onzin toevoegen aan een wereld waarin onwetendheid en domheid al veel teveel regeren. Dat zou wat mij betreft best actief tegengewerkt mogen worden.
Toevallig heb ik gisteren mijn griepvaccinatie gekregen in het Gezondheidscentrum Lombok. Hoge opkomst, vlotte afhandeling, en ook veel Turkse ouderen.
Voor mijn coronaprik moest ik vreemd genoeg helemaal naar Overvecht, vorige jaar was dat in Kanaleneiland. Daar was het in beide gevallen het een stuk rustiger, en had ik de indruk dat er nauwelijks mensen uit de wijk zelf op kwamen dagen,
@Boogschutter
Helemaal mee eens. Mensen die willens en wetens geen gebruik maken van de gratis aangeboden vaccinaties, zorgen voor hogere kosten en overbelasting van ons zorgsysteem. Laat die dan ook maar wat meer betalen.
En bij een tekort aan ‘bedden’ komen ze wat mij betreft als laatste aan de beurt.
Vroeger werd elk kind gewoon geprikt, eerst op de consultatiebureaus en als ze ouder werden op school. Alleen op de bible belt deden ze niet mee want dat was Gods Wil. Dat hebben ze geweten, in 1978 werd die gemeenschap hard getroffen door polio. Maar, en dat moet je die mensen wel echt nageven, ze hebben de slachtoffers liefdevol in hun gemeenschap opgevangen want dat is ook Gods Wil.
Tegenwoordig zijn het migranten en hogeropgeleiden die ook niet mee doen met het enten. De eerste omdat ze kennelijk onze taal niet kennen, en de tweede omdat ze met een alfa opleidingkje denken dat ze god zijn waarbij de socials ze sterken die overtuiging.
Een virus heeft volkomen maling aan beide argumenten…
Maar die slachtoffers worden boos op de zorg en overheid als ze worden getroffen en leggen daar de verantwoordelijkheid neer.
Onze zorg is gebaseerd op solidariteit, egoistisch profiteren ondermijnd onze zorg en maakt de kosten onbetaalbaar wegens gebrek aan solidariteit.
Lijkt me een sterk argument voor verplicht enten, sommige mensen willen namelijk gewoon de verantwoordelijkheid voor hun kroost niet dragen, en daar maken ze dan anderen weer slachtoffer van.
@Boogschutter
Intentie is wild goed, maar onuitvoerbaar plan o.a. wegens privacywetgeving.
En daarnaast, een hoge eigen bijdrage voorkomt niet dat die nodeloze slachtoffers toch nodeloos gebruik moeten maken van de zorg.
Maar niet gevaccineerden zorg onthouden mag niet, maar misschien kunnen we ze het wel allemaal zelf laten betalen?
Wellicht een verstandiger idee om de keuzes van deze individuen gewoon te respecteren. Het gaat om vertrouwen en dat vertrouwen is er niet. Je gaat dat vertrouwen ook niet winnen door mensen extra lastig te vallen of semi-dwang toe te passen, zoals enkele reaguurders hierboven lijken te suggereren.
Vertrouwen win je alleen door betrouwbaar te zijn.
@ Koel Hoofd
1. Privacywetgeving, een belemmering? Dat zou eens goed uitgezocht moeten worden. Consultatiebureaus registreren de vaccinaties al. En weten ook welke kinderen niet geprikt worden.
2. De koppeling met de eigen bijdrage kan ouders een beetje de goeie kant opsturen om dan toch die prik maar wel te gaan halen voor hun kind. Je zeeft de labbekakkerige half onwetenden eruit die het dan toch de moeite wel waard gaan vinden.
3. Niet gevaccineerden alles zelf laten betalen als ze de zorg toch nodig hebben lijkt me ondoenlijk qua wetgeving en ethisch gezien ook niet te verantwoorden.
Mij gaat het op de eerste plaats om het vaccinatieprogramma voor kinderen. Kinderen zijn afhankelijk. Dat zou je kunnen stimuleren met een financiële prikkel. Daar ligt m.i. v.n.l. een verantwoordelijke taak voor de overheid. Of een volwassene de griep- of of coronavaccinatie wel of niet wil moet ie zelf weten.
@ Scherpschutter
Het gebrek aan vertrouwen waar u aan refereert is een deel van het probleem. Onwetendheid en niet goed geïnformeerd zijn speelt tevens een rol.
Desinteresse en desinformatie zijn daarbij aspecten die aan het probleem bijdragen. Dat laatste, die desinformatie draagt niet onaanzienlijk bij aan het door u genoemde gebrek aan vertrouwen.
Daarnaast heb je ook nog zoiets als doodgewone gemakzucht.
Als het om de vaccinatiegraad bij kinderen gaat is het heel goed te verdedigen dat de overheid hier een actieve rol in gaat spelen: het percentage van gevaccineerde kinderen kun je zo opkrikken. Dat is op de eerste plaats in het belang van die kinderen zelf; zij zijn die het immers afhankelijk van de zorg van hun ouders. Als die het laten afweten moet je wat doen. Tevens is hier het algemeen (gezondheids-) belang in het geding.
U noemt het ‘lastig vallen’. Vermoedelijk wegens uw libertaire kokervisie, als ik zo vrij mag zijn.
Ik noem het stimuleren, of ‘nudgen’. Een beetje de goeie kant opduwen.
Verstandig handelen om onnodig leed te voorkomen zonder al te grote dwang, daar is weinig op tegen.
Het wantrouwen is ontstaan met die corona vaccinaties omdat er teveel verzwegen werd en niet voldoende bekend was over de gevolgen en wat de negatieve bijwerkingen waren op de korte of lange duur.
We hebben het nu over vaccinaties die hun nut wel hebben bewezen maar toch blijven mensen de boel wantrouwen.
@Scherpschutter
Er zijn mensen die beweren dat je van vaccinatie autisme krijgt terwijl dat een aangeboren defect is.
Die mensen vertrouwen de sluitend aangetoonde wetenschap niet eens maar ontkennen het keihard, hoe denk je hun vertrouwen te gaan winnen?
Onwetendheid kan je met kennis bestrijden, maar ontkenning bestrijden lijdt enkel tot de hakken dieper in het zand.
De WHO heeft samen met Rutte en de Jonge èn de wetenschap (slechte info, onbehoorlijke data verzameling en experimentele vaccinaties) tijdens Covid veel te veel schade aangericht om nog op korte termijn te kunnen herstellen.
Tijdens de AIDS epidemie was de WHO nog niet obsessief machtsbelust, en waren politiek en wetenschap tenminste nog eerlijk:
We weten niet waar die ziekte vandaan komt noch hoe het werkt en al helemaal niet hoe te behandelen, maar gebruik in godsnaam altijd een condoom om jezelf te beschermen omdat we niemand kunnen genezen.
Elk land gaf voorlichting over hoe te voorkomen dat je AIDS kreeg, en de condoomautomaten werden zelfs in de landen waar homoseksualiteit of sex voor het huwelijk zogenaamd niet voorkwam, toch overal opgehangen.
Die aanpak staat in heel schril contrast met de covid ophokplicht, avondklok, dreigementen, en ‘ga maar dansen met jansen’ om vervolgens doodziek te worden omdat die prik niet werkt….
In armere landen zouden ze blij zijn met ons vaccinatieprogramma. De betweterigheid van mensen is soms stuitend.
Kan mij herinneren dat er lang geleden ook ouders waren die hun kinderen niet wilden vaccineren tegen polio. Was toen een nieuwe vaccinatie. Sommige ongevaccineerde kinderen van toen kwamen te overlijden of hebben er een levenslange handicap aan overgehouden.
https://www.parool.nl/wereld/afrika-heeft-polio-verslagen-dankzij-de-mede-door-bill-gates-betaalde-vaccins~bff73c3b/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
https://www.volkskrant.nl/buitenland/vaccinatiegraad-neemt-af-mazelen-en-polio-rukken-op~b13d11ae/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
https://www.ad.nl/binnenland/polio-slachtoffer-begrijpt-niets-van-afname-vaccinatiebereidheid-word-moe-van-deze-discussie~af601524/
Wij wilden gevaccineerd worden tegen pneumokokken, maar dat kon niet, omdat er landelijk te eindigen was ingekocht. En dan zeuren over lage vaccinatiegraad. Zorg dan dat er vaccins zijn.
Probleem is dat makkelijker geld te verdienen valt op socials met leugens die ophef veroorzaken, dan met feiten. Feiten zijn saai. Smeuïge leugens trekken meer aandacht. De algoritmes geven filmpjes met leugens ook meer views, omdat zowel maker als platform hier het meest aan verdienen. Er moet daarom een verbod komen op het gebruik van algoritmes in sociale media, zodat desinformatie verspreiden niet meer werkt als verdienmodel. Dan zal je zien dat twijfel rond vaccinaties maar ook rond andere controversieel gemaakte onderwerpen zal afnemen.