Burgemeester Sharon Dijksma en wethouder onderwijs Eelco Eerenberg waren dinsdag in het stadhuis om in gesprek te gaan met Utrechtse belangenorganisaties en onderwijsinstellingen over grensoverschrijdend gedrag. Ook oud-politica Mariëtte Hamer was aanwezig in haar nieuwe rol als rijkscommissaris grensoverschrijdend gedrag. “Eén op de twee vrouwen krijgt te maken met fysiek seksueel grensoverschrijdend gedrag”, aldus Hamer.

Deze zomer lanceerde de gemeente Utrecht een controversiële campagne om seksueel grensoverschrijdend gedrag onder de aandacht te brengen. Op het Stadhuisplein kregen mannen en jongens seksueel getinte opmerkingen rond de oren geslingerd door een vrouwenstem. De campagne maakte heel wat los, en dat was volgens burgemeester Sharon Dijksma precies de bedoeling. “Het is een groot maatschappelijk probleem, maar er is weinig debat over. Als je er aandacht voor wil vragen moet je dat doen op een manier die opvalt. Vervolgens kun je het gesprek aangaan en dan moet je ook interesse hebben in wat een ander beweegt. De campagne is schurend maar de oplossingen zijn gericht op verbinding.”

Mogelijke oplossingen worden in veelvoud genoemd tijdens de bijeenkomst over straatintimidatie in de grote zaal van het Stadhuis. Vertegenwoordigers van verschillende belangenorganisaties en onderwijsinstellingen waren aanwezig en ieder heeft een eigen idee over de aanpak van seksueel grensoverschrijdend gedrag. De gemene deler lijkt het aangaan van het gesprek, om zo een gedragsverandering te bereiken. Dijksma: “Straatintimidatie is niet strafbaar. Zelfs als dat zo zou zijn heb je een heterdaadsituatie nodig om in te kunnen grijpen. De wet is in dit geval dus niet zaligmakend. We zullen het moeten hebben van gedrags- en mentaliteitsverandering.”

Vooral mannen

De burgemeester draait vervolgens niet om de hete brei heen en maakt duidelijk kenbaar bij welke groep het probleem (en de oplossing) vooral ligt. “Ik kan het niet helpen, maar de focus moet daarop komen waar de meeste daders vandaan komen en dat zijn jongens en mannen. Het is zaak om hen onderdeel te maken van de oplossing en niet alleen het probleem, en niet het gevoel geven dat we het over hen hebben of tegenover hen staan.”

Rijkscommissaris grensoverschrijdend gedrag Marriëtte Hamer sluit zich aan bij Dijksma en noemt de problematiek rondom straatintimidatie ‘heel zorgelijk’. Onlangs presenteerde zij een document waarin ze een overzicht geeft van het probleem in Nederland. “Eén op de twee vrouwen heeft ooit te maken gehad met fysiek seksueel grensoverschrijdend gedrag. Eén op de vijf mannen krijgt ermee te maken, waarbij de daders grotendeels ook mannen zijn.”

Oplossingen

Het podium is vervolgens aan vertegenwoordigers van verschillende organisaties die zich in Utrecht inzetten om seksueel grensoverschrijdend gedrag tegen te gaan: Stichting Vreedzaam, Stichting Emancipator, Jongerenwerk Utrecht en Stichting Fairspace. Merlijn Slothouder van Stichting Vreedzaam pleit voor omstanderpreventie en moedigt getuigen van intimidatie aan om slachtoffers te hulp te schieten. Ze raadt het slachtoffers van intimidatie af om in discussie te gaan: “Dat werkt vaak niet, de kans dat iemand zegt: ‘Goh je hebt eigenlijk wel gelijk, bedankt voor dit inzicht!’ is niet heel groot.”

Bas Zwiers is aanwezig namens Stichting Emancipator (een stichting die zich inzet voor mannenemancipatie in Nederland) en benadrukt dat ook tussen mannen onderling het gesprek aangegaan zou moeten worden. “Dat de voetbalcoach in de kleedkamer bijvoorbeeld niet meedoet met foute grappen, maar juist het gesprek erover aangaat.”

Studenten

Ook onder Utrechtse studenten speelt de problematiek rondom seksuele intimidatie en grensoverschrijdend gedrag. Zo werd vorige week nog bekend dat een aantal leden van de studentenvereniging Veritas homofobe en vrouwonvriendelijke uitspraken hadden gedaan. Zij werden hiervoor geschorst.

Vidius zet zich in voor Utrechtse studenten en is bij de bijeenkomst aanwezig om een intentieverklaring te overhandigen aan de burgemeester en Marriëtte Hamer. Hiermee willen zij duidelijk maken dat ze zich inzetten om grensoverschrijdend gedrag onder studenten tegen te gaan. Momenteel werken ze hier onder andere aan door gedragscodes en workshops aan te bieden voor verenigingen, en hebben ze een aantal vertrouwenspersonen aangesteld waar leden van studentenverenigingen terechtkunnen.

Lange adem

Burgemeester Dijksma sluit de middag af en spreekt over een programma van ‘een lange adem’ dat ‘blijvende aandacht’ vereist. Onlangs kwam de gemeente nog met een Actieplan Straatintimidatie, waarin plannen worden gemaakt om straatintimidatie aan te pakken. Zo komen er meer bewustwordingscampagnes en een nieuw meldingssysteem.