Utrecht kan, net als de rest van het land, plots zonder stroom, water of internet komen te zitten. Daarom vroeg de gemeente Utrecht tijdens de landelijke actiedag ‘Nederland valt uit’ op maandag 17 november aandacht voor wat inwoners zelf kunnen doen in een noodsituatie. “We zijn allemaal afhankelijk van dagelijkse voorzieningen zoals stroom, water en telecommunicatie. Deze voorzieningen kunnen plots uitvallen, ook voor langere tijd”, waarschuwt de gemeente.

‘Nederland valt uit’ is onderdeel van de overheidscampagne Denk vooruit, die het belang van voorbereiding benadrukt. De campagne richt zich op drie stappen: stel een noodpakket samen, maak een noodplan, en kijk naar elkaar om.

Noodpakket

Ook de gemeente Utrecht onderstreept het belang van een goede voorbereiding. Bij extreme situaties — zoals het langdurig uitvallen van elektriciteit, drinkwater of internet — adviseert zij inwoners om een noodpakket in huis te hebben. Zo’n pakket moet ervoor zorgen dat mensen de eerste 72 uur kunnen overbruggen. 

Op Instagram deelt de gemeente een video met uitleg over wat er in een noodpakket moet zitten: water, etenswaren die niet bederven wanneer de koelkast uitvalt, een powerbank, een ouderwetse radio, lichtbronnen zoals kaarsen en lucifers, en een EHBO-setje. Met zo’n basisuitrusting kunnen inwoners zich beter redden tijdens een langdurige stroomstoring.

Ook Vitens, de drinkwaterleverancier in vrijwel de hele provincie Utrecht, benadrukt dat er maatregelen zijn getroffen voor dit soort situaties. Het bedrijf beschikt over noodvoorzieningen, zoals aggregaten, om de drinkwatervoorziening draaiende te houden. “In het geval van stroomuitval kunnen wij tien dagen draaien (drinkwater blijven maken én leveren) op noodvoorzieningen”, zegt een woordvoerder. 

Noodplan en gesprek

Daarnaast roept de gemeente inwoners op een noodplan te maken. Daarin kan bijvoorbeeld worden vastgelegd wie er wordt gebeld en waar men elkaar ontmoet als er geen contact mogelijk is.

Ook adviseert de gemeente om NL-Alert in te stellen op de mobiele telefoon, zodat waarschuwingen binnenkomen. Wie de sirene hoort, wordt aangeraden naar binnen te gaan en ramen en deuren te sluiten. Verder benadrukt de gemeente het belang van elkaar helpen en met elkaar in gesprek blijven.

Hulpdiensten

Een belangrijke rol tijdens een noodsituatie is weggelegd voor de Veiligheidsregio Utrecht (VRU). Zij informeren inwoners en zorgen dat de hulp waar mogelijk goed wordt geregeld.   

De VRU bereidt zich daarom voor op een noodsituatie: “We maken plannen, organiseren oefeningen en zorgen dat gemeenten, brandweer, politie, geneeskundige diensten en andere partners goed samenwerken. Daarnaast onderzoekt de VRU samen met gemeenten waar en hoe wij noodsteunpunten zullen inrichten, lokale netwerken ingezet kunnen worden en welke bijdrage het bedrijfsleven hierin kan bieden”, legt een woordvoerder uit. 

112 bij stroomuitval

Hulpdiensten spelen tijdens een noodsituatie een belangrijke rol, maar raken naar verwachting ook snel overbelast. “Bij een noodsituatie zijn de overheid en hulpdiensten daar waar zij het hardst nodig zijn”, licht de overheid toe.

Een woordvoerder van de VRU bevestigt dit. “Bij een acute crisissituatie werken hulpdiensten en gemeenten samen om mensen die in directe nood zijn te helpen. Maar tijdens een grote ramp of crisis zijn alle hulpdiensten zwaarbelast en kunnen ze niet overal tegelijk zijn. Daarom is het belangrijk dat mensen de eerste 72 uur voor zichzelf en elkaar kunnen zorgen.”

De bereikbaarheid van 112 bij een noodsituatie is afhankelijk van hoe lang de zendmast van de mobiele aanbieders doorwerkt op noodstroom. Dit staat uitgelegd op de website van de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur. Als de stroom uitvalt, kunnen de zendmasten uitvallen  of op noodstroom gaan werken. 

Een woordvoerder van de NCTV laat weten dat ook de meldkamers zijn voorzien van noodstroom om bij stroomuitval door te kunnen werken. Bij uitval van een meldkamer kunnen werkzaamheden volgens haar worden opgevangen door een andere meldkamer “in het netwerk van 10 meldkamers”.

Maar de noodstroom raakt na verloop van tijd op; hoe snel dat gebeurt hangt af van de capaciteit van het systeem en het stroomverbruik van de aangesloten apparatuur. Zodra de noodstroom is uitgeput, kan er geen verbinding meer worden gemaakt met 112. Bij langdurige stroomstoringen treffen providers bij sommige zendmasten wel extra noodmaatregelen, zodat 112 alsnog bereikbaar blijft. 

“De uitval en uitwijk worden beoefend en meldkamers toetsen elkaars draaiboeken en noodprocedures op dit vlak om voorbereid te zijn”, voegt de woordvoerder toe. Ook wordt volgens haar veel geïnvesteerd in het “robuust uitvoeren van ICT-verbindingen van de meldkamers”, zodat de continuïteit zoveel mogelijk gewaarborgd wordt. Toch betekent een grote stroomuitval dat veel maatschappelijke voorzieningen alsnog stil komen te liggen.