In Utrecht opent dinsdag 15 juli het eerste ‘Facebook Museum’ ter wereld. Initiatiefnemer SETUP, een Utrechtse kunstorganisatie, wil bezoekers prikkelen om na te denken over een ‘post-Facebook society’, mocht het populaire platform verdwijnen. “Facebook is meer dan een app – het is ook de geschiedenis van onze samenleving.”

“Facebook heeft in Nederland nog altijd zeven miljoen dagelijkse gebruikers,” vertelt een van de initiatiefnemers, Marissa Memelink van SETUP. “Veel mensen hebben niet door hoeveel dat er nog altijd zijn. Tegelijkertijd zien we dat het platform steeds meer onder vuur ligt; er is veel kritiek op. Met dit museum willen we vooruitlopen op het moment dat Facebook er niet meer is. Wat doen we dan met al die foto’s, berichten en Facebookgroepen. En hoe maken we emotioneel de overgang naar een wereld zonder?”

“Wij willen met het museum een eerste stap in het loslaatproces zetten. We willen steeds meer afscheid nemen van sociale media, maar veel mensen zijn daar emotioneel nog niet klaar voor. Daar is te weinig aandacht voor”, vindt Marissa.  

Museum over afscheid nemen

Het tijdelijke museum stelt vragen over onze afhankelijkheid van Amerikaanse techplatforms en de emotionele waarde van wat de samenleving op het online platform met elkaar heeft opgebouwd. Volgens Memelink is er weinig aandacht voor het mentale proces van loslaten. “Nu steeds meer mensen hun Facebookaccount verwijderen, dreigt ook ons gezamenlijke archief te verdwijnen. Facebook is meer dan een app – het is ook de afspiegeling van onze samenleving in de beginperiode van sociale media. We moeten samen met elkaar bepalen wat we daarvan willen bewaren, en wat niet.” 

Zien en doen

Bezoekers van het pop-upmuseum worden daarom uitgenodigd om mee te denken over wat er bewaard moet blijven als digitaal erfgoed. Denk bijvoorbeeld aan iconische functies zoals de relatiestatus ‘It’s complicated’. Ook kunnen zij hun eigen Facebookherinneringen achterlaten en is er merchandise verkrijgbaar. Een van de opvallendste items is een USB-stick verpakt in een gegraveerd houten doodskistje – bedoeld om symbolisch afscheid te nemen van je digitale verleden.

In het pop-upmuseum worden zowel de positieve als de schaduwkanten van Facebook belicht. Op sokkels zijn objecten te zien die bijzondere verhalen vertellen die dankzij het platform zijn ontstaan. Zo is er als ‘goed’ voorbeeld een haakwerkje te bewonderen van een van de oprichters van een grote haakcommunity op Facebook.

Ook mogen bezoekers stemmen op de plek waar zij een permanent ‘Facebook Museum’ zouden willen zien. Opties zijn naast de gemeente Utrecht onder andere de gemeente Haren, bekend van het beruchte Project X-feest en Zeewolde, waar Meta plannen had voor een groot datacentrum.

Officiële opening

De officiële opening van het Facebook Museum vindt plaats op dinsdagmiddag 15 juli op Utrecht Centraal Station, tussen spoor 19 en 20. De opening wordt verricht door wethouder van Cultuur Eva Oosters.