Flo Hollander is de derde coördinator van het Utrechts Nachtoverleg. Als voorzitter van het gezelschap dat zich hard maakt voor de doorontwikkeling van de nachtcultuur in de Domstad, treedt ze op als schakel tussen het nachtleven en de gemeente. Nog geen jaar geleden kwam uit een enquête naar voren dat inwoners de nacht omschrijven als ‘gezellig’, ‘gemoedelijk’, maar ook ‘braaf’ en ‘eentonig’, een herkenbaar punt voor Hollander, hoewel ze ook inziet dat er mede door de komst van de Nachtvisie vanuit de gemeente Utrecht al flinke stappen zijn gemaakt.

Gekleed in een voetbalshirt van festival Into The Great Wide Open en omhuld door een sjaal van het online radiostation System Radio, verschijnt Flo Hollander ten tonele. Met het verstrijken van de zondag begint ze aan haar zesde week als coördinator van het Utrechts Nachtoverleg. Ze neemt het stokje over van Shaked Franke, die onlangs afscheid nam van het overleg. Met de Nachtvisie 2030 op zak, weet de 23-jarige Utrechter maar al te goed wat haar te doen staat.

In het document, dat vorig jaar eind februari werd opgeleverd, staan de ambities die de gemeente en betrokken partijen hebben voor de Utrechtse nachtcultuur. Daarin ligt de focus niet zozeer op de (feest)cafés en bars, maar op ‘nachtclubs, muziekpodia en festivals met een eigen nachtelijke en autonome muziekprogrammering en de daarbij behorende dj’s, organisatoren, vormgevers, online radiostations, programmeurs, producenten, technici en bezoekers’.

Maandelijks overleg

Maandelijks spreekt Flo af met clubeigenaren en/of programmeurs van de dertien aangesloten partijen. Met hen onderzoekt zij hoe de samenwerking binnen de nachtsector kan worden verbeterd en de banden met de gemeente en de inwoners kunnen worden versterkt. Binnen het Nachtoverleg wordt kennis gedeeld over onderwerpen die van belang zijn voor de Utrechtse nachtcultuur als geheel en wordt de basis gelegd voor lobby binnen de lokale politiek.

“Veel steden hebben een nachtburgemeester, de Utrechtse kracht zit hem in onze vereniging. Wij concurreren niet, wij werken samen. Dat zie je terug aan de roulerende dj-collectieven langs verschillende nachtgelegenheden. Achter de schermen verwijzen podia initiatieven en organisatoren naar de plek die het beste bij ze past.”

De gemeente heeft ook haar ambities, die zijn vastgelegd in de eerdergenoemde Nachtvisie. Die zijn helder: Een vitale infrastructuur die moet leiden tot meer fysieke locaties, oog voor (sociale) veiligheid, ruimte voor jong talent, experiment en diversiteit. Speerpunten die de Utrechtse nacht een permanent karakter moeten geven.

Flo fungeert als schakel tussen beide partijen en hun belangen. Namens het overleg geeft zij de gemeente (on)gevraagd advies over de realisatie van hun doelen. Via haar draagt ook de gemeente haar steentje bij, dat gaat van mogelijkheden voor subsidies tot gebouwen die dienst zouden kunnen doen als uitgaanslocatie. Zeker het laatste punt vraagt om een creatieve aanpak.

Tekst gaat verder onder afbeelding

Rafelranden

De stad groeit met ruimtegebrek tot gevolg. De rafelranden van de stad bieden soelaas, wat Flo betreft. In het Werkspoorgebied, gelegen tussen het Julianapark en de Gele brug, bevinden zich, naast industrie, onder meer de Werkspoorkathedraal, de clubs WAS. en NAR en creatieve broedplaatsen De Nijverheid en Het Hof van Cartesius. Binnenkort verkast ook het nieuwe onderkomen van dB’s naar het gebied en opent megaclub KABUL à GoGo er zijn deuren. “De afgelopen jaren is het Werkspoorgebied een belangrijke rol gaan spelen in het nachtleven.” Een stuk Utrecht dat slechts gescheiden wordt van het centrum door de Vleutenseweg.

Tekst gaat verder onder afbeelding

“Utrecht is niet groot en een fietstocht van 15 minuten voelt al snel als een relatief grote opgave, daarin zijn we wat verwend. In steden als Rotterdam en Amsterdam is het veel gebruikelijker dat niet iedere uitgaansgelegenheid vanzelfsprekend in het hart van de stad te vinden is. Het had wat tijd nodig, maar ondertussen weet ook het grote publiek het Werkspoorkwartier te vinden. Ze hebben bewezen de tijdsinvestering waard te zijn.”

Grenzend aan het gebied wordt momenteel gewerkt aan 2800 nieuwe woningen. De nieuwe stadswijk, beter bekend als Cartesius, moet in 2028 klaar zijn. Een nieuw gebied dat volgens Flo mede door de opkomst van culturele initiatieven, waaronder de nacht, kan rekenen op een aantrekkelijke woonomgeving en aansluiting met de stad.

Pluspunten van de nacht

Het nachtleven in het Werkspoorgebied is volgens Flo voor een groot gedeelte te danken aan mensen als Bob Scherrenberg. “Hij is de eigenaar van de Werkspoorkathedraal en tal van andere panden in het gebied. Er valt snel geld te verdienen met commerciële projecten, maar hij geeft die ruimte aan duurzame culturele initiatieven. Gebiedsontwikkelaars, vastgoedondernemers en aannemers kunnen huiverig zijn voor overlast of het risico dat een (nachtelijk)cultureel concept faalt. Het is daarom belangrijk dat zij de waarde van de nacht inzien.”

Tekst gaat verder onder afbeelding

Die kent Flo als geen ander. In 2022 sloeg ze de handen ineen met Het PUNT, het voormalig loket voor creatieve initiatieven, ontstaan tijdens corona. Namens hen deed ze onderzoek met het uitgangspunt: zoeken naar wegen om de behoefte aan fysieke locaties binnen het Utrechtse nachtleven interessant te maken voor stakeholders. Met als doel dat zij het nachtleven meenemen in ontwikkelingsbeleid. Spoiler over de uitkomsten: wijken krijgen een aantrekkelijker vestigingsklimaat, de mentale gezondheid neemt toe en er vindt een stijging van de werkgelegenheid plaats.

Grote schoenen

Scherrenberg sloot onlangs een overeenkomst met ondernemer Omar Waseq, die eerder zijn strepen verdiende met Het Filmcafé en later Teatro en de Kaasbar opende. In het voormalige pand van Central Studios mag hij zijn eerdergenoemde KABUL à GoGo openen. Met een oppervlakte van 2.000 vierkante meter heeft de Utrechtse ondernemer grote schoenen te vullen. 12 april opent KABUL à GoGo zijn deuren voor bezoekers met een 56 uur durend feest. Voor Utrechtse begrippen een hedonistisch tijdsbestek, dat vooral doet denken aan het Berlijnse nachtleven.

‘Hiermee worden Utrechtse standaarden opgerekt’

Een goed statement volgens Flo: “Hiermee worden Utrechtse standaarden opgerekt.” Een alternatief uitgaansgebied heeft voordelen volgens Flo: “De NAR is bijvoorbeeld volledig opgebouwd uit een circulaire constructie. Een bouwwerk dat in het centrum nooit gerealiseerd had kunnen worden. Daarnaast zijn hier simpelweg veel grotere locaties beschikbaar. Naast het creëren van nieuwe gebieden is het ook belangrijk om het huidige aanbod te onderhouden.” Zo komt er in het nieuw te realiseren Jaarbeurspleingebouw, OOpen, een nachtclub. De bouw van het pand start naar verwachting in 2025.

Safe space

Een andere ambitie uit de Nachtvisie is het creëren van een veilig nachtleven. Vrijwel iedere kroeg of bar heeft huisregels, waarin bijvoorbeeld staat dat fysiek geweld en overlast niet getolereerd worden, maar Utrechtse nachtclubs gaan verder. Zo vermeldt WAS. dat het op prijs gesteld wordt als je goed op de hoogte bent van de programmering of geïnteresseerd bent om je daarin te verdiepen en is het verboden om bij KABUL à GoGo en BASIS te filmen en fotograferen. Ook word je in de rij bij veel nachtclubs geïnformeerd door doorhosts over wat je binnen kunt verwachten en welke gedragsnormen daaraan verbonden zijn.

‘We moeten onze bezoekers opvoeden’

Beleid, voorschriften en regels die volgens Flo bijdragen aan een sociaal veilige en inclusieve nachtcultuur waar ruimte is voor zelfontplooiing. “Veel van deze gelegenheden werken met floorangels, werknemers die op de vloer aanwezig zijn om aan te spreken wanneer een onveilig gevoel de overhand neemt. Dat kan bijvoorbeeld gaan om seksuele intimidatie. De nachtcultuur stelt een voorbeeld, waar de bars en cafés een voorbeeld aan kunnen nemen. We moeten onze bezoekers opvoeden om een sociaal veilige en inclusieve nachtcultuur te waarborgen.”

Volgens Pieter van NAR dienen de reglementen ook om de muziek centraal te stellen: “Het klinkt snobistisch, maar in een museum kom je om schilderijen te kijken en bij ons kom je voor de muziek. Daar zijn gedragsnormen aan verbonden.”

Diverse toekomstmuziek

De huidige clubs hebben een redelijk aanbod, maar nog niet elke organisatie met een ander genre kan zijn plek vinden in Utrecht, hiphop en R&B bijvoorbeeld. “La Cassette organiseerde voorheen vaste avonden in Filmcafé en EKKO, maar ligt voorlopig stil wat betreft clubavonden. Dat gaat in de toekomst weer komen, maar momenteel ligt hun focus op La Classette; een opleidingstraject voor jonge creatieveling om kennis te maken met foto- en videografie, grafisch ontwerp of evenementenproductie. Dat gebeurt door middel van workshops en masterclasses gegeven door professionals. Dit soort trajecten worden mogelijk gemaakt door de (jongeren) impulssubsidie.”

Deze wordt verstrekt door de gemeente, voor ‘initiatieven die artistiek nog kunnen groeien, bijdragen aan de ontwikkeling van talent en/of een bijzondere aanvulling zijn op het aanbod in de stad’. Wethouder Eva Oosters laat aan DUIC weten, dat de impulssubsidie ook dit jaar weer beschikbaar zal zijn voor een maximum van 2.500 euro per aanvraag. Later dit voorjaar wordt bekendgemaakt vanaf welke datum initiatieven aangemeld kunnen worden.

Speeltuin

Poppodium EKKO heeft een soortgelijk opleidingstraject waar beginners leren omgaan met een draaitafel en aan de hand worden genomen in het betreden van de nachtsector. “Dat getuigt van de goede infrastructuur in de stad.”, vertelt Pieter Taubert. Hij is clubmanager bij NAR en komt via zulke wegen in contact met aanstormende namen. Volgens hem spelen online radiostations eveneens een belangrijke rol voor talentontwikkeling.

Utrecht kent twee van deze radiostations; Stranded-FM en Birdcage. In tegenstelling tot wat men verwacht van een radiostation, voorzien zij niet in verkeersinformatie, nieuwsbulletins en telefoongesprekken met luisteraars. Wel zijn via hun kanalen regelmatig livestreams te zien van dj’s die grofweg een uur de tijd krijgen om hun muziek te etaleren.

‘Artiesten die nog niet toe zijn aan grote podia doen hier ervaring op’

Vorig jaar zag ook Studio-T het daglicht, een podium voor livemuziek. De optredens die hier plaatsvinden worden opgenomen en zijn via de website te bekijken. Waardevolle plekken volgens Flo: “Artiesten die nog niet toe zijn aan grote podia doen hier ervaring op en werken aan hun portfolio. Op dit soort plekken komen zij in aanraking met makers die al langer meelopen en maken ze kennis met nieuwe genres.” Daar kan Pieter zich enkel bij aansluiten. “Vroeger maakte je een mixtape op een usb, cassette of cd, nu is deze vereeuwigd op de onlinekanalen van deze stations.”

De komende tijd gaat Flo aan de slag om de gemeente te helpen met het realiseren van de ambities uit de Nachtvisie. Vanuit een kritische houding wil ze naar eigen zeggen: “Dat iedereens stem gehoord wordt en dat we kunnen laten zien wat we in huis hebben. Het zou mooi zijn als Amsterdammers en Rotterdammers in het vervolg de weg naar ons weten te vinden, in plaats van altijd maar andersom.”