In de stad Utrecht heeft 89,7 procent van de basisscholen basistoezicht en wordt 8,2 procent van de scholen aangeduid als zwak en 2,1 procent als zeer zwak. Dat blijkt uit het Onderwijsverslag 2010/2011, ‘De staat van het onderwijs’ van de Inspectie van het Onderwijs. Het verslag van april dit jaar bevat metingen van 1 september vorig jaar. Bij Utrechtse scholen in het voortgezet onderwijs heeft 93,7 procent basistoezicht en 6,3 procent het predicaat zwak. Recent ontstond in Utrecht nog discussie over de vermeende toename van het aantal zwakke en zeer zwakke scholen.

Het percentage zwakke afdelingen in het voortgezet onderwijs in Utrecht ligt met 6,3 procent ruim onder het gemiddelde van de G32 (11 procent) en de rest van het land (8,3 procent). In het basisonderwijs presteert Utrecht overigens beduidend minder goed, zo stelt de Inspectie. Jaarlijks kent de Inspectie elke school een toezichtarrangement toe. Dat arrangement verwijst naar de kwaliteit van de school en de daarmee samenhangende intensiteit waarmee de inspectie toezicht houdt. Scholen waar de kwaliteit voldoende is, krijgen basistoezicht en daarmee een lichte vorm van toezicht. Scholen waar de kwaliteit onvoldoende is, krijgen het predicaat ‘zwak’ of ‘zeer zwak’. Op deze scholen wordt het toezicht geïntensiveerd. In Den Haag en Amsterdam is het aantal scholen met basistoezicht gestegen. In Rotterdam en Utrecht lijkt het percentage scholen met basistoezicht daarentegen te stagneren of zelfs licht af te nemen. In elk van de grote steden heeft minstens 90 procent van de scholen basistoezicht. Kleine scholen blijken vaker zwak of zeer zwak in vergelijking met grote scholen, maar volgens de inspectie wordt die achterstand snel ingelopen. Zwakke en zeer zwakke scholen kenmerken zich door ernstige tekortkomingen in de ‘opbrengsten’ en/of het onderwijsleerproces.

Januari dit jaar stelden de Jonge Socialisten, de jongerenafdeling van de Utrechtse PvdA, dat het aantal zeer zwakke scholen in Utrecht het afgelopen jaar is verdubbeld. Zij baseerden zich daarbij op gegevens van de onderwijsinspectie en stuurden een open brief aan wethouder onderwijs Jeroen Kreijkamp (D66). Die reageerde door te stellen, dat de cijfers van de Inspectie niet kloppen en dat Utrecht hard werkt aan verbetering van het onderwijs.