De gemeente Utrecht gaat sporters en sportclubs uit Israël niet weren, maar werkt wel aan een plan waarin duidelijk wordt hoe wordt gehandeld in gevallen waarin mogelijk mensenrechten worden geschonden. Dat laat het college van B&W weten naar aanleiding van een aangenomen motie over ‘Sportwashing in Utrecht’.
De motie werd ingediend door BIJ1, DENK, VOLT, LINK, EenUtrecht en de Partij voor de Dieren. Aanleiding was volgens de partijen de reactie van verschillende landen en instanties op de constatering dat “Israël momenteel een genocide pleegt tegen de Palestijnse bevolking”. Zij wijzen daarbij onder meer op het Nederlandse importverbod op producten uit Israëlische nederzettingen en het besluit van een nationaal klimevent in Utrecht om drie Israëlische sporters te weren.
‘Sportwashing’
Volgens de partijen zetten repressieve staten, “zoals Israël”, internationale sporttoernooien in voor zogeheten “sportswashing”: het schoonpoetsen van het staatsimago via sport. Zij wijzen erop dat de Nederlandse regering wel sportclubs uit Rusland weert, maar geen standpunt inneemt tegen Israëlische clubs die betrokken zijn bij de bezetting. Deze selectieve benadering maakt lokaal beleid volgens hen “onmogelijk”.
Omdat Utrecht regelmatig internationale sportevenementen organiseert, zoals het EK Vrouwenvoetbal (2017) en La Vuelta Holanda (2022), vinden de partijen het belangrijk dat de stad als gaststad en Mensenrechtenstad duidelijke kaders stelt voor sportclubs en evenementen die verbonden zijn aan illegale bezettingen of grove mensenrechtenschendingen. Volgens hen geldt dat “het ontvangen van clubs verbonden aan een genocidale staat, bezetting en apartheid niet past in een mensenrechtenstad”.
Sporters weigeren
De partijen riepen daarom op sporters en sportclubs uit landen zoals Israël voortaan als ongewenst te beschouwen in Utrecht. Zij verzochten het college onder meer een toetsingskader te ontwikkelen waarin wordt vastgelegd dat sporters en sportclubs – die gevestigd zijn in landen die zich schuldig maken aan genocide, bezetting en apartheid – bijvoorbeeld geen gebruik kunnen maken van gemeentelijke sportaccommodaties voor wedstrijden of evenementen.
Het college reageert dat zij het “juist als mensenrechtenstad” belangrijk vindt om te voorkomen dat Utrecht direct of indirect bijdraagt aan mensenrechtenschendingen, maar dat het tegelijk belangrijk is om “betrouwbaar, transparant en navolgbaar” te zijn.
Kanttekeningen
Daarom werkt het college aan een manier van aanpak voor casussen waarin mogelijk sprake is van mensenrechtenschendingen, waarin ook ‘sport’ wordt meegenomen. Het college gaat ook in gesprek met relevante sportevenementen en -organisaties in Utrecht.
Maar volgens het college past het niet bij Utrecht als “inclusieve stad” om sporters en clubs volledig te weigeren of ongewenst te verklaren. Sporters en clubs zouden volgens het college niet automatisch verantwoordelijk moeten worden gehouden voor de daden van de overheid van hun land. Daarom voert het college dit deel van de motie niet uit.
Het tweede bezwaar is praktisch. Omdat het college al werkt aan een breder plan over hoe de gemeente met mensenrechtenkwesties omgaat, komt er geen extra update eind 2025, maar worden de resultaten pas in het eerste kwartaal van 2026 gedeeld.
Vanwege de gevoeligheid van het onderwerp en de verhitte discussies die hieruit in het verleden zijn voortgekomen, heeft DUIC ervoor gekozen om de mogelijkheid tot reageren op dit artikel uit te schakelen. We begrijpen dat dit onderwerp sterke gevoelens kan oproepen, maar we willen een veilige en respectvolle omgeving behouden voor al onze lezers. We moedigen iedereen aan om het artikel met openheid en respect te lezen.
