Sinds begin januari is het tweede deel van de tentoonstelling De getekende stad te zien in Het Utrechts Archief, dit keer met tekeningen van de Utrechtse binnenstad uit de 20e eeuw. In DUIC belichten we een aantal van deze tekeningen.

Deze week: de verbreding van de Korte Nieuwstraat in beeld.  Eén van de kortste maar bekendste straten van Utrecht, de Korte Nieuwstraat,  is in maart en juli 1961 door Chris Schut prachtig in beeld gebracht.

Verbreding Korte Nieuwstraat jaren ‘60
In 1961 had de gemeente Utrecht grote plannen: er moest meer ruimte voor de auto komen in de binnenstad. Ook de Korte en de Lange Nieuwstraat moesten eraan geloven. Met de komst van het gemotoriseerde verkeer werd de smalle straat een probleem. Dat is mooi te zien op onderstaande tekening die Chris Schut in maart 1961 maakte. Je ziet hier auto’s, vrachtverkeer, fietsverkeer, voetgangers en in de verte een stadsbus; dat was af en toe behoorlijk dringen.

De smalle, bochtige Korte Nieuwstraat is hier getekend vanaf de Hamburgerstraat. Rechts zie je het pand van de voormalige rechtbank. De huizenrij links werd in 1961 afgebroken om meer ruimte voor het verkeer te maken.

Opgravingen
In juli 1961 was de sloop van de huizen links al een eind gevorderd. Op de achtergrond zie je het huis Wed 9, dat later bij deze actie zou worden afgebroken. De huizen rechts mochten blijven staan, zoals Huize Molenaar, het hoogste huis in de rij. Chris Schut noemde de tekening ‘Jong en oud rond de Korte Nieuwstraat’. Toepasselijk, want voorop zie je de opgravingen die werden gedaan naar Romeinse sporen, naast spelende kinderen. Als je goed kijkt zie je twee personen links geïnteresseerd staan kijken. Naar alle waarschijnlijkheid zijn dit de Utrechtse hoogleraar archeologie J.H. Jongkees en zijn assistent Ina Isings, die de opgravingen leidden. De verwachtingen waren al niet erg hoog, maar toch leverden de opgravingen een teleurstellend resultaat op. Niets vergeleken dus met de vondst die men op dezelfde plek deed op 1 december 1854. Toen stuitte de arbeider C. Mulder bij werkzaamheden plotseling op iets hards:  een pot die tot de rand toe gevuld was met ruim 500 gouden munten.

Diefstal in de Korte Nieuwstraat
Tijdens de opgravingen in ’61 gebeurde er wel iets opmerkelijks:  arbeiders die de archeologen assisteerden bij de opgravingen stolen lood van het terrein. Het Utrechtsch Nieuwsblad doet in 1961 smakelijk verslag van de diefstal. Te lezen valt hoe 2 arbeiders zich “in de schaduw van het paleis van justitie schuldig maakten aan diefstal van lood en daarna aan het drinken van bier en limonade dat van de opbrengst was gekocht”. De diefstallen werden gepleegd als de hoogleraar afwezig was. De dieven waren zo assertief om het lood te verkopen en de opbrengst te besteden aan limonade en bier voor iedereen. Een van hen werd bij deze gelegenheden zo dronken dat hij het werk moest staken en per taxi naar huis werd gebracht. De rechter oordeelde niet mals, ondanks dat ‘geen van de zes verdachten volledig de beschikking had over de normale geestelijke vermogens’. Zij kregen gevangenisstraffen van 2 dagen tot 2 weken, hoewel 4 van hen slechts de drank hadden aangenomen en maar 2 daadwerkelijk lood hadden gestolen.

Beide tekeningen zijn in origineel formaat te zien in de tentoonstelling De getekende stad, nog tot en met 30 april te zien in Het Utrechts Archief.