Vanwege de toenemende vluchtelingenstroom geven steeds meer Utrechters zich op voor vrijwilligerswerk. Veel mensen proberen waar ze kunnen een handje te helpen door spullen te doneren of door hun expertise vrijwillig in te zetten. Philip van den Heiligenberg is zo’n vrijwilliger die zijn expertise inzet om de vluchtelingen te helpen. Hij werkt al 6,5 jaar vrijwillig voor AZC Utrecht, waar hij juridische diensten verleent aan asielzoekers die dat nodig hebben.

Waarom ben je vrijwilligerswerk gaan doen?

“Ik heb de opleiding sociaal juridische dienstverlening gedaan en wilde na mijn studie mijn kennis op het juridisch vlak up-to-date houden. Zelf werk ik al negen jaar als steward bij de KLM en daarbij werk ik één dag per week vrijwillig bij AZC Utrecht. Vanwege mijn werk ben ik altijd veel in het buitenland, maar ik heb zelf ook veel in het buitenland gewoond. Ik ben altijd al internationaal georiënteerd geweest, daarom spraken vluchtelingen me zo aan. Ook wil ik graag mensen helpen. Sociaal juridisch werk is voor de gemiddelde Nederlander al vrij ingewikkeld, laat staan voor een asielzoeker die de taal nog niet goed kent en net een traumatische ervaring heeft meegemaakt.”

Wat is jouw rol binnen AZC Utrecht?

“Ik help asielzoekers op sociaal juridisch gebied. Dat betekent dat ik ontzettend veel uiteenlopende dingen doe, van asielaanvragen tot aanvragen voor gezinsherenigingen. Vaak begin ik bij een asielzoeker met het maken van een vluchtverhaal analyse om te kijken wat de bijzonderheden zijn van de betreffende asielzoeker, of men een goede advocaat heeft en of de IND goed doorvraagt. Ook kijk ik of er sprake is van een traumatische ervaring. Bij getraumatiseerde vluchtelingen kan het makkelijk zijn dat mensen niet goed uit hun woorden komen, bepaalde dingen niet durven zeggen of dit gewoonweg niet kunnen. Zodra mensen een verblijfsvergunning hebben gekregen, kunnen we bekijken of men recht op gezinshereniging heeft en helpen we mensen met de aanvraag. In de ochtend hebben we altijd spreekuur waar de asielzoekers met heel diverse vragen langskomen. Vaak ook simpelweg vertalen wat er in brieven staat van de IND of de advocaat.”

Hoe moeilijk is het om de verhalen je niet persoonlijk te laten raken?

“Het ligt een beetje aan het verhaal, maar soms is dat inderdaad moeilijk. Zo hielp ik een keer een man die onwijs veel had meegemaakt en mij alles tot in detail had verteld. Uiteindelijk kreeg hij te horen dat hij geen verblijfsvergunning kreeg. Dan moet ik hem gaan uitleggen dat hij niet mag blijven omdat het IND zijn verhaal ongeloofwaardig vindt. Dat is ontzettend moeilijk. Uiteindelijk hebben we samen met Amnesty International een rapport op kunnen stellen, waarin we bewezen hebben dat zijn verwondingen echt te maken hebben met martelpraktijken en heeft hij na een paar jaar toch een verblijfsvergunning gekregen. Op dat moment besefte ik me pas echt hoe moeilijk het is als vluchteling, daar heb ik wel even mee gezeten.”