Tijdens de Koude Oorlog werden in Utrecht verschillende schuilkelders gebouwd, bedoeld om de bevolking bescherming te bieden bij een kernoorlog. Inmiddels is het merendeel gesloopt of heeft een andere bestemming gekregen. Dat is opvallend, nu de dreiging vanuit het oosten weer toeneemt en NAVO-lidstaten hun defensiebudgetten opschroeven. De vraag dringt zich op: hoe staat het ervoor met de schuilkelders in de stad?
Lunet I, gebouwd rond 1820 als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, werd in de jaren vijftig omgebouwd tot atoombunker. Het fort diende als hoofdkwartier van de Bescherming Bevolking (BB), een civiele organisatie die in oorlogstijd verantwoordelijk was voor onder andere brandbestrijding, eerste hulp en reddingsacties. Hoewel een deel van de inrichting nog intact is, verloor Lunet I zijn functie toen de BB in 1986 werd opgeheven.
In dezelfde periode werden ook schuilplaatsen aangelegd onder bruggen, zoals de Balijebrug en de Marnixbrug. Deze ruimtes bestaan nog steeds, maar hebben een nieuwe bestemming gekregen. Zo wordt de ruimte onder de Marnixbrug tegenwoordig via DePlaatsmaker verhuurd aan muziekdocenten, die er onder andere drum- en gitaarlessen geven.
Tekst loopt door onder afbeelding
Noordertunnel
Een van de grootste schuilplekken in Utrecht was de Noordertunnel onder het station. De tunnel kon worden afgesloten met zware gepantserde deuren en bood ruimte aan ongeveer 2.000 mensen. Bij de ingang waren douches om radioactieve neerslag weg te spoelen. Tijdens de grootschalige verbouwing van station Utrecht Centraal verdwenen de meeste oorspronkelijke elementen.
Ook het voormalige Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie (PTT) beschikte over een geheime atoomkelder. Deze maakte deel uit van het noodcommunicatienetwerk in geval van een kernoorlog. Tegenwoordig is de ruimte omgebouwd tot vijver en vormt het middelpunt van stadspark De Kwekerij.
Tekst loopt door onder afbeelding
Huidige situatie
Het is ruim dertig jaar geleden dat de Sovjet-Unie uiteenviel en nagenoeg alle schuilkelders in de stad zijn verdwenen of herbestemd. Uit een inventarisatie in 2022 blijkt dat er nog slechts enkele schuilplekken over zijn, waaronder die onder de Balijebrug en Marnixbrug. De capaciteit daarvan is echter zeer beperkt.
Nu de geopolitieke spanningen toenemen, onderzoekt Den Haag opnieuw de behoefte aan schuilplekken. Er is gesproken over het benutten van ondergrondse parkeergarages, maar de gemeente Utrecht benadrukt dat nog niet is vastgesteld of deze hiervoor geschikt zijn. “Hiervoor is nader onderzoek nodig, onder andere naar de constructie en de benodigde voorzieningen,” aldus een gemeentewoordvoerder.
Kortom: Utrecht beschikt nog over een paar verouderde schuilkelders uit de Koude Oorlog, waarvan de bruikbaarheid twijfelachtig is en de capaciteit zeer beperkt. Nieuwe locaties worden wel onderzocht, maar concrete plannen zijn er nog niet.
Gekoppelde berichten
Van atoombunker tot vijver; hoe een reliek uit de Koude Oorlog een nieuwe bestemming kreeg in Utrecht
Ten tijde van de Koude Oorlog bouwde het Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie, beter…
13 Reacties
ReagerenDeze kelders boden schijnzekerheid. Als zo’n aanval komt kun je maar beter meteen overlijden. Vechtend tegen de vele medevluchters om zo’n kelder binnenkomen en dan naar tijdje naar buiten naar de ellende wil je niet meemaken.
De kans dat Putin nucleair aanvalt wordt door deskundige niet groot geacht want dan zal ook zonder meer Rusland hard geraakt worden.
Het is naïviteit te denken dat Putin geen poging zak doen de NATO aan te vallen. Want aan het eind van zijn leven heeft hij weinig te verliezen. De NATO is komende jaren nog te zwak en Europees onvoldoende goed georganiseerd
Putin wil met name in de Historie aan tonen dat hij van Rusland weer een supermacht heeft gemaakt. De hele economie is gericht op oorlogs voeren en ook alle ander stappen met Iran en Noord Korea wijzen hier op.
Zeker moeten we kijken of groot schalige parkeer garages zoals Vredenburg en Jaarbeurs ondergronds geschikt kunnen zijn/ worden.
Ook bij aanleg van Metro tunnels, die in Kiev hun nut hebben bewezen kunnen een rol spelen.
Ook de nieuwe Jaarbeurs zelf zou een grootschalige schuilmogelijkheden kunnen bieden ondergronds bereikbaar.
Utrecht is van zeer strategisch belang lijkt me. Enerzijds is hier het commando centrum van de landmacht gevestigd. ( in kelders ) , spoorinfra knoop, rechtstreekse benzine leiding naar Rotterdam, en heel veel nationale ( semi) overheids instellingen en ministerie afdelingen. RiVM,Rijks Waterstaat, Weg infra controle centrum, etc.
Mag ik dan bij jou
@Herman
Er waren toen veel meer schuilplekken in de stad die toen ook heel veel kleiner en beter bereikbaar was. Daarnaast waren er ook nog de nodige schuilplaatsen en militaire centra (Soesterberg, Zeist, Doorn) in de omgeving welke toen ook stuk minder druk bevolkt was. En wat dacht je van de werfkelders en oude forten die toen nog géén creatieve broedplaatsen, vermaaklokaties of woonruimte waren?
Anno 2025 kan je beter niet in de stad wonen tijdens een oorlog, dat kunnen we al paar jaar dagelijks op het nieuws zien.
Heeft toch helemaal geen enkele zin
Hoe lang moet je beneden blijven
Ik zou stapel gek worden daar beneden😂
@ robert, op moment van bombarderen. Kijk na hoe het in Kiev gaat..
Atoomschuilkelders zijn letterlijk nutteloos en moeten worden herkend voor wat ze werkelijk zijn; oorlogspropaganda-attributen.
U dient kennelijk bang te worden. En enkele comments te lezen lukt dat links en rechts nog best aardig ook.
Mijn God…Dat er werkelijk mensen zijn die ‘denken’ dat Rusland de NAVO wel eens zou kunnen aanvallen, laat staan met nucleaire wapens…Dan zit je wel echt diep opgesloten in een angstpsychose. LOL
Wat is erger.
1. Direct het loodje leggen .
2. De schuilkelder in en te sterven van de honger als je de schuilkelder uit mag want alles is aangetast.
Optie 2 is gewoon uitstel van executie en een lange lijdensweg.
Bij een atoomaanval ben je gewoon de peneut.
Als kort antwoord op veel reacties hierboven: zonder schuilplaatsen zou het aantal slachtoffers in Oekraïne en Gaza nog veel groter zijn dan nu het geval is.
In Nederland verwaarloost de Staat al een halve eeuw haar kerntaken: de veiligheid van de bevolking garanderen tegen binnenlandse en buitenlandse dreiging. Daarentegen is de Staat zich in dezelfde periode met alle aspecten van ons leven gaan bemoeien. We mogen creperen als ons land wordt aangevallen, maar gelukkig zijn vlees- en vliegreclames in bushokjes verboden.
Een van de grootste stond op de plek waar nu de flyover ligt (24 oktober plein)
Deze weg werd alleen maar aangelegd om verkeer rechtstreeks vanaf de A2 naar HC te lokken.
@katja.. haha.. een weg die alleen bestaat om mensen na HC te lokken. Ze rijden ze op de A2, en denken plots, er is een fly over DUS we gaan naar HC !
Nog meer grappen ?