Mohamad Abdelalhade (1983) woont inmiddels tien jaar in Nederland nadat hij uit zijn geboorteland Syrië vluchtte. De Syriër, opgegroeid in een kunstenaarsfamilie, zet tegenwoordig zijn passie voor handwerk voort in een garagebox in de Utrechtse buurt Tolsteeg. Vanuit de garage waar hij verschillende creaties – waaronder de Domtoren – met de hand maakt, blikt hij terug op zijn tocht naar Utrecht en hoe zijn bedrijf tot stand is gekomen.

Voor Mohamad is het tien jaar geleden dat hij zijn thuis- en geboorteland achterliet en zonder plan vertrok voor een veiligere toekomst. Mohamad, geboren en getogen in de Syrische stad Aleppo, groeit op in een echte kunstenaarsfamilie. Zijn vader is een kunstschilder, en ook zijn broers hebben een voorliefde voor kunst.

De goedlachse kunstenaar vertelt dat hij in zijn geboortestad samen met zijn broer keramieken vazen en kandelaars met veel versieringen maakte. Hij legt uit dat in 2011 de oorlog in Syrië uitbrak, en de veiligheid in het Arabische land steeds meer onder druk kwam te staan, waardoor hij genoodzaakt was te vluchten. “Ik ben uiteindelijk in juni 2015 zonder plan uit Syrië gevlucht.”

Tekst loopt door onder de foto

De Syrische Utrechter legt uit dat het een lange tocht was, en dat hij eerst in Turkije is beland. Hiervandaan vertrok hij naar Griekenland, toen via de Balkanlanden naar Oostenrijk en vervolgens Duitsland, om in november 2015 in Nederland terecht te komen. “Ik heb in de tussentijd in veel verschillende kampen en opvanglocaties gezeten”, legt hij uit. “Ook in Nederland, zoals de locaties in Delfzijl en Alphen aan den Rijn.”

Zijn vrouw en kinderen kwamen pas later naar Nederland. Toen Mohamad uiteindelijk in 2017 een vaste plek in Utrecht had, moest hij eerst inburgeren en de taal leren, en kon hij daarna pas gaan werken: “In de viswinkel op het Smaragdplein – daar werk ik tegenwoordig overigens alleen nog parttime”. 

‘Saber’ betekent ‘geduld’

Toen hij eenmaal een vaste plek in Utrecht had, wilde hij ook zijn passie voor handwerk weer tot uiting brengen. Mohamad legt uit dat hij vanuit huis begon met het ontwikkelen van een soort plakkaat. Mohamad heeft het origineel niet meer bij de hand liggen, maar vertelt dat de domtoren samen met wat omliggende huizen erop staat afgebeeld. Hieruit is Mohamad zijn werk verder gaan uitbreiden en kwam de garagebox in beeld.

Tekst loopt door onder de foto

‘Saber’, de naam van zijn bedrijf, betekent ‘geduld’ in het Arabisch en heeft een bijzondere betekenis voor Mohamad. “Het is de naam van mijn zoon, en van mijn vader – die inmiddels overleden is.” De kunstenaar geeft aan dat het lastig was om het bedrijf op te zetten door de huur van de garage en het feit dat hij nog weinig bekendheid had.

Inmiddels is zijn assortiment flink uitgebreid ten opzichte van het eerste plakkaat dat hij maakte. Zo heeft Mohamad tientallen verschillende maten en soorten van de Domtoren gemaakt. Van beelden tot lampen, en van fonteinen tot urnen van de Utrechtse trots. Mohamad vertelt dat hij eerst begon met decoratieve beelden, en later ook andere producten zoals urnen begon te maken.

Het maakproces

“Voor de Domtoren heb ik eerst een ‘moederstuk’ gemaakt”, vertelt hij. Zo’n moederstuk is het oorspronkelijke model waar de mal mee kan worden gemaakt. Mohamad laat zien dat het moederstuk vervolgens in siliconenrubber wordt gegoten. “Als het rubber is opgedroogd haal je het moederstuk eruit en heb je een mal die je vaker kan gebruiken.”

Inmiddels heeft de beeldhouwer tientallen mallen in zijn garage staan, in allerlei soorten en maten. Afhankelijk van het model en het type product dat hij wil maken, vult hij de mal met cement, polyesterhars, polyurethaanhars of een ander materiaal. De beelden van cement zijn bijvoorbeeld erg massief en zijn weerbestendiger, terwijl de hars juist een stuk lichter en flexibeler is, waardoor er bijvoorbeeld een lampje in zo’n Domtoren bevestigd kan worden.

Tekst loopt door onder de foto

Het maken van de beelden duurt ook enige tijd, zo vertelt hij. Allereerst moet hij het materiaal gereedmaken om de mal mee te vullen, en vervolgens moet de creatie opdrogen. Op warme dagen kan dit tien dagen duren, maar in koudere periodes kan dit zeker twee weken duren om er zeker van te zijn dat de creatie goed is opgedroogd. Daarna verft hij de Domtoren volledig zwart, en brengt hij met een kwastje alle details mooi in kleur.

Uitbreiding en betekenis

Het aanbod van Mohamad is inmiddels fors uitgebreid; zo maakt hij ook beelden van de Onze-Lieve-Vrouwetoren uit Amersfoort en wordt hij met regelmaat gevraagd om sierfonteinen aan te leggen in tuinen. Op zijn telefoon laat hij vol trots filmpjes zien van rotspartijen, met daarop een door hem gemaakte Domtoren waarvandaan water naar beneden klettert. Een aantal van deze zelfgemaakte fonteinen staat in de garagebox, maar een deel heeft hij ook op straat tentoon staan. “De garagebox wordt soms wel een beetje krap”, vertelt hij lachend. 

De Syrische Utrechter vindt het prachtig werk om te doen. “En ik doe het absoluut niet voor het geld”, benadrukt hij. “Ik doe dit om iets terug te doen voor de mensen hier in Nederland.” Mohamad is Nederland, en met name de mensen die vrijwilligerswerk doen en deden bij opvanglocaties, enorm dankbaar. “Toen ik nog op het kamp zat hebben veel mensen ons geholpen, bijvoorbeeld met het leren van de taal. Dat zijn écht aardige, goede mensen; die boden gratis hulp aan mensen die dat nodig hebben”, vertelt hij. Door middel van zijn handgemaakte creaties hoopt hij nog veel mensen blij te maken.

Waar te koop?

Kunstwerken van Mohamad zijn bij zes verschillende zaken verkrijgbaar: Tuincentrum Steck, Smitjes Bloemen, Bloemenshop Rozeneiland, Tabac&Gifts Overvecht, Timeless Shop en Bloemsierkunst Iris. Uiteraard kunnen geïnteresseerden ook persoonlijk een afspraak maken via het Facebook-account @SaberKunst, het Instagram-account @kunstsaber.

Ken jij de verhalen achter Catharijne? Gerard Aaftink brengt een boek uit over het onderbelichte stadsdeel en is – in samenwerking met DUIC – een crowdfunding gestart om de productie van het boek te realiseren. Ben je nieuwsgierig naar de rijke geschiedenis van Catharijne en wil je een nieuw beeld van Utrecht? Steun dan de crowdfunding en reserveer ‘Catharijne op een kantelpunt’.